đóng nó. Ông ta chấp nhận lập trường của tôi cho rằng nếu
chúng tôi bỏ phiếu ủng hộ Indonesia tức là chúng tôi đã truyền
cho thế giới một tín hiệu sai về an ninh của chính mình.
Điều làm hài lòng ông ta lại là một vấn đề không liên quan;
tôi đồng ý cung cấp cho ông ta – một cách không chính thức –
các số liệu thống kê của chúng tôi về thương mại để giúp họ cắt
giảm “buôn lậu”, nhưng yêu cầu ông không được công bố các số
liệu đó. Ông ta muốn các số liệu này được công bố. Tôi giải thích
rằng phân loại thống kê của chúng tôi khác với của họ do vậy
công bố công khai sẽ gây ra hiểu lầm nhiều hơn. Suharto tin
tưởng rằng ông ta có thể kiểm soát được báo chí Indonesia. Cuối
cùng ông ta đồng ý xem xét kỹ các hậu quả lâu dài nếu công bố
các số liệu trước khi thực hiện biện pháp này. Tiếp theo, chúng
tôi đồng ý về một liên kết viễn thông ngầm dưới biển giữa
Singapore và Jarkata; các chi tiết kỹ thuật sẽ do các quan chức
tính toán.
Mặc dù cuộc gặp của chúng tôi diễn ra tốt đẹp, đại sứ của
chúng tôi ở Jakarta, Rahim Ishak, cảnh báo rằng người
Indonesia, cả lãnh đạo và dân chúng, đều coi người Singapore
như người Trung Quốc. Ông ta nói rằng thái độ của Indonesia
đối với Singapore xuất phát từ cảm giác của họ đối với người
Indonesia gốc Hoa. Hễ có bất bình ở Indonesia – ông ta cảnh báo
– là Singapore trở thành kẻ bung xung tiện lợi. Nhận xét đó đã
chứng tỏ giá trị tiên tri của nó khi Indonesia bước vào khủng
hoảng trong những năm 1998–1999.
Điều may tốt lành cho chúng tôi là tư chất, tính khí và các
mục tiêu của Tổng thống Suharto đã cho phép tôi phát triển các
mối quan hệ cá nhân với ông ta. Ông ta là người ít nói, lịch
thiệp, kỹ tính về hình thức và nghi lễ. Tính cách của ông ta phù
hợp với cách ông ta thăm dò cẩn thận và đánh giá lập trường
