lỗi cho chúng tôi). Đồng thời vai trò của Singapore làm trung
gian cho Indonesia buôn bán với Trung Quốc cũng không thành
vấn đề nữa vì Indonesia đã mở mậu dịch trực tiếp với Trung
Hoa.
Quan hệ tốt đẹp ở cấp cao nhất giữa Suharto và tôi đã dọn
đường cho Benny Moerdani, Bộ trưởng Quốc phòng và An ninh
của Indonesia trong thập kỷ 80, đề nghị và thực hiện việc phát
triển Khu Liên hợp Vũ khí Phòng không Siabu gần thị trấn
Pekan Baru trên đảo Sumatra, để cho không quân của hai nước
sử dụng. Khu huấn luyện này được chính thức khai trương bởi
hai tổng trưởng quốc phòng hai nước vào năm 1989, đánh dấu
một cột mốc trong quan hệ quân sự của chúng tôi.
Khi tôi gặp Suharto tại lễ tang Nhật hoàng Hirohito ở Tokyo
hồi tháng 2/1989, ông ta thông báo với tôi về một bước phát
triển sẽ dẫn Indonesia tới chỗ khôi phục quan hệ ngoại giao với
Trung Quốc. Trung Quốc sẵn sàng tuyên bố rõ ràng và công
khai rằng họ sẽ không can thiệp vào công việc nội bộ của
Indonesia, ở cấp đảng với đảng hoặc chính phủ với chính phủ.
Sau khi Indonesia khôi phục quan hệ ngoại giao với Trung Quốc
vào tháng 8/1990, Singapore cũng làm như vậy khi tôi viếng
thăm Bắc Kinh vào tháng 10 năm đó.
Ít ngày trước lúc tôi từ chức Thủ tướng, tôi đã gặp Suharto
khi tôi ở Tokyo để dự lễ lên ngôi của Nhật hoàng Akihito vào
tháng 11/1990. Bà Ibu Tien, phu nhân của Suharto, không tin là
tôi muốn rút lui trong khi tôi còn dồi dào sức lực, khỏe mạnh và
trẻ hơn chồng bà ta ba tuổi. Tôi giải thích rằng Singapore chưa
bao giờ có được một sự thay đổi về thủ tướng, vả lại đối với tôi
tốt hơn là rút lui vào thời điểm mà mình tự lựa chọn, khi tình
hình còn rất thuận lợi.
