bất mãn trong nội bộ. Tại cuộc họp với Suharto ở Bali vào tháng
9/1975, tôi cố gắng thuyết phục ông đồng ý đặt ra các mục tiêu
kinh tế cho Asean trong cuộc họp thượng đỉnh đầu tiên của khối
do Indonesia chủ trì, và đi đến một chính sách tự do thương
mại, khởi đầu bằng việc giảm 10% thuế quan cho những hàng
hóa do các nước thành viên lựa chọn và cuối cùng là đi đến một
khu vực mậu dịch tự do. Tôi nghĩ là ông cũng đồng tình với tôi.
Để cho hội nghị thượng đỉnh được thành công, chúng tôi đồng ý
tập trung vào các vấn đề thể hiện mối đoàn kết và tạm gác các
vấn đề có thể gây chia rẽ chúng tôi.
Ali Moertopo, người phụ tá thân cận của Suharto, sau đó đã
cho K. C. Lee, đại sứ của chúng tôi, biết rằng sau khi ngài Tổng
thống gặp tôi, các nhà lãnh đạo công kỹ nghệ đã khuyên ngài
chống lại chế độ mậu dịch tự do. Những lời của tôi đã gợi cho họ
nỗi lo ngại về sự cạnh tranh tự do cho mọi đối tượng mà
Indonesia sẽ trở thành một thị trường bán phá giá cho hàng hóa
của các nước khối Asean khác, gây cản trở cơ hội công nghiệp
hóa của họ.
Về mặt chính trị, cuộc họp thượng đỉnh khối Asean tại Bali
vào tháng 2/1976 đã thành công tốt đẹp. Asean đã thể hiện
được sự đoàn kết ngay vào thời điểm rất không ổn định này. Về
phía Indonesia, nước chủ nhà, cũng có một phần lợi. Vì cuộc hội
nghị diễn ra vào thời điểm xảy ra cuộc khủng hoảng do việc
chiếm đóng Đông Timor của Indonesia, nó giúp cải thiện địa vị
quốc tế của Tổng thống Suharto. Tuy nhiên, Suharto không
được thoải mái trong các cuộc họp thượng đỉnh trang trọng này.
Ông chỉ nói được tiếng Bahasa Indonesia và không thể tham gia
vào các cuộc trao đổi tự do bằng tiếng Anh. Ông thích các cuộc
họp tay đôi hơn. Sau đó vào cuối những năm 80, ông thường nói
tiếng Bahasa Indonesia thật sinh động, mạnh mẽ và dùng các từ
