Các sự kiện chuyển động một cách không ngờ, và có tính
chất quyết định sau khi tôi trở về. Người Anh phá giá đồng bảng
và đến tháng 1/1968 thì tuyên bố rút sớm – trước năm 1971.
Hai tuần sau đó là cuộc tấn công dịp Tết ở Việt Nam (Tết Mậu
Thân – ND). Họ nổi dậy ở hơn một trăm đô thị và thị trấn, kể cả
Sài Gòn. Công chúng Mỹ rúng động bởi những tin tức tường
trình cuộc tấn công này. Giới truyền thông đã làm cho người Mỹ
tin rằng đây là tai họa khủng khiếp đối với họ và trong cuộc
chiến tranh này, họ đã thua. Hai tháng sau, vào ngày 31/3,
Johnson thông báo: “Tôi sẽ không tranh cử và sẽ không nhận đề cử
của đảng tôi để ra tranh cử tổng thống.” Từ đó trở đi một không
khí chán nản bao trùm lên nước Mỹ; họ trông ngóng chờ đợi vị
Tổng thống mới tìm kiếm một sự rút lui không nhục nhã ra
khỏi Việt Nam.
Từ tháng 10 đến tháng 12/1968, đúng theo kế hoạch, tôi
được rảnh rỗi một thời gian ngắn ở trường đại học Columbia
Anh quốc (University British Columbia – UBC) và Harvard. Tôi
để lại công việc cho Goh Keng Swee phụ trách. Tôi lưu lại mấy
tuần ở UBC. Từ câu lạc bộ khoa – tôi lúc này là khách – tôi xem
vận động bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ trên màn hình tivi. Sau khi
Nixon thắng, từ Vancouver tôi bay đi Ottawa để gặp Pierre
Trudeau. Ông này đã trở thành Thủ tướng vào đầu năm đó. Từ
đây tôi tiếp tục bay đi Boston và Harvard. Ở Harvard tôi là
nghiên cứu sinh của Viện Chính trị, viện này có quan hệ gắn bó
với Trường John F. Kennedy của chính phủ.
Tại tòa nhà Eliot của đại học Harvard tôi ở cùng 200 sinh
viên và 10 nghiên cứu sinh; tôi dự một khóa học ngập đầu bài
vở về nền văn hóa Mỹ. Neustadt đã thu xếp cho tôi được tiếp xúc
rộng rãi với các học giả Hoa Kỳ thuộc nhiều lĩnh vực, chủ yếu là
về quản lý nhà nước của Mỹ và chính trị, kinh tế học phát triển,
