Tần Thủy Hoàng. Họ vừa mới bắt đầu khai quật những tượng
chiến binh làm bằng đất nung ở đó.
Sau đó, tại một bữa tiệc tối chào mừng đoàn do Ủy ban cách
mạng tỉnh Sơn Tây tổ chức, chúng tôi nghe bài diễn văn đầu
tiên trong số nhiều bài khác rập khuôn theo cách Hoa Quốc
Phong lên án “tên theo đuôi chủ nghĩa tư bản”, tức là một người
nào đó đã luồn vào Đảng Cộng sản và đang cố phục hồi chủ
nghĩa tư bản. Tôi đã đọc được tin Đặng Tiểu Bình đã bị phế truất
khỏi cương vị là người thứ hai trong chính phủ và bị chỉ trích là
“kẻ theo đuôi chủ nghĩa tư bản”. Khi tôi nghe Hoa dùng thuật
ngữ này lần đầu tiên, tôi không để ý lắm, nhưng vì nó được lặp
đi lặp lại thường xuyên tại mỗi nơi chúng tôi đến thăm, tôi kết
luận rằng đây hẳn là một vấn đề nghiêm trọng; nhân vật chưa bị
nêu tên này phải là một nhân vật quan trọng nếu như cần phải
bị chỉ trích đi chỉ trích lại như thế.
Sáng hôm sau, chúng tôi đi Diên An, căn cứ thần thoại của
Bát bộ quân, và cái động hoàng thổ, nơi từng là phòng làm việc
của Mao. Tại viện bảo tàng tưởng niệm này, cô hướng dẫn viên
nói năng như một người truyền giáo nhiệt thành. Cô ta nhắc
đến Mao với một sự nhiệt thành sùng kính như thể ông ta là
Chúa và Chu Ân Lai và những người lính bất tử của cuộc Vạn Lý
Trường Chinh là các thiên thần. Một con ngựa trắng nhỏ được
nhồi bông và đặt trong tủ kính bởi vì Chu Ân Lai đã cưỡi nó một
đoạn đường trong cuộc Vạn Lý Trường Chinh. Lời kể của người
hướng dẫn viên khó chịu đến nỗi cả Choo và Ling lảng đi chỗ
khác, chỉ còn tôi phải tỏ ra quan tâm và phải có đôi lời hưởng
ứng cho có lịch sự.
Chúng tôi nghỉ lại một đêm ở Yangchialing, thành phố lớn
nhất gần Diên An. Một lần nữa chúng tôi nghe thấy những lời
chỉ trích gay gắt “kẻ theo đuôi chủ nghĩa tư bản” của ông chủ
