đang xây sắp hoàn thành và nói: “Đại tử lầu” nghĩa là cao ốc cho
hoàng tử. Tôi không hiểu ông ta muốn nói gì. Ông giải thích
rằng “hoàng tử” nghĩa là con trai của các quan chức quan trọng
trong tỉnh và thành phố. Ông ta lắc đầu và nói thế là lỗi về đạo lý
nhưng ông ta không thể gì làm được. Tuy không nói ra, ông
cũng đã thừa nhận rằng đó là một sự quay trở lại nước Trung
Quốc xưa, nơi quyền lực luôn luôn đồng nghĩa với đặc ân và đặc
ân có nghĩa là bổng lộc cho gia đình, người thân và bạn bè.
Trong số những lần dừng chân khác, lần dừng chân ở Hạ
Môn và Gulangyu (theo tiếng địa phương Phúc Kiến là Amoy và
Kulangsu) thì thật là đáng nhớ. Lần đầu tiên ở Trung Quốc,
chúng tôi nghe được cái giọng nói phương ngữ giống tiếng
Singapore. Tôi đã phải mất nhiều năm học thứ tiếng đó để tranh
cử và vì vậy rất vui khi nghe họ nói với nhau theo giọng mà thầy
tôi đã dạy tôi, cái giọng Hạ Môn lai lai của những người Phúc
Kiến đã tiếp xúc với giới thương nhân và các nhà truyền đạo
phương Tây trước chiến tranh.
Tại Gulangyu, một hòn đảo sát kề Hạ Môn, chúng tôi được
cho xem hai căn nhà một tầng thuộc về chính phủ Singapore.
Hai ngôi nhà này do chính quyền thuộc địa mua trước Thế
chiến thứ hai để làm nhà ở cho các viên chức thuộc địa Anh
được cử đến Amoy học tiếng Phúc Kiến. Những gì chúng tôi
nhìn thấy là hai tòa nhà đã đổ nát, mỗi tòa có 4 hoặc 5 gia đình
cư ngụ, gấp nhiều lần so với số người mà người ta dự kiến tòa
nhà có thể chứa được. Họ vội vàng cam đoan với chúng tôi là họ
sẽ sửa sang lại và trao trả cho chúng tôi (Hon Sui Sen, Bộ trưởng
Tài chính của tôi, sau này có nói với tôi là ông ta nghe được
những câu chuyện khủng khiếp về các vị chủ nhà sau khi lấy lại
được nhà cửa của mình đã phải trả những khoản tiền lương
chăm sóc nhà cửa còn nợ của những người ở trong các nhà này
