Tôi thanh toán cuốn này trong một hai tuần và đi mua tiếp
tập 2 của bộ sách. Sau này tôi mua luôn một bộ bốn cuốn do
Trường Trung Quốc Prinsep xuất bản, dạy ở mức cao hơn. Mỗi
ngày mỗi học, tôi thực tập luôn mấy tháng để viết được khoảng
1.200 đến 1.500 chữ và cố gắng nhớ được nghĩa của chúng.
Nhưng tôi chẳng biết được chúng phát âm ra sao. Trong tiếng
Quan thoại, mỗi từ có một trong bốn âm sắc. Các sách của tôi có
chỉ dẫn chuyện đó, nhưng tôi chẳng biết nói ra sao và cũng
chẳng có ai để chỉ dạy tôi.
Trước những khó khăn như thế, dần dần tôi bớt thù ghét
tiếng Nhật hơn. Tôi khám phá ra rằng ngôn ngữ Nhật không
phải chỉ toàn chữ Hoa. Nó là một hệ thống vần và có hai cách
viết katakana và hiragana. Nếu người Nhật còn là kẻ thống trị ở
Singapore trong nhiều năm tới, và không những để tránh gặp
rắc rối mà còn để kiếm sống nữa, tôi sẽ phải học ngôn ngữ của
họ. Do đó vào tháng 5/1942, tôi đăng ký cùng một nhóm học
viên đầu tiên vào trường Nhật ngữ mà giới cầm quyền mở ra
trên đường Queen. Đó là một khóa học ba tháng. Học viên thuộc
đủ mọi lứa tuổi và trình độ, một số học hết trung học, một số
đang học đại học như tôi và số khác là các công nhân trẻ trong
độ tuổi hai mươi. Tôi học xong và có bằng chứng nhận. Tôi thấy
tiếng Nhật dễ hơn tiếng Quan thoại nhiều vì nó không có âm
sắc, nhưng văn phạm và các biến tố của nó thì phức tạp hơn.
Ông nội tôi, Lee Hoon Leong, đã lâm bệnh nặng vào tháng 7,
và ba tuần sau khi tôi kết thúc khóa học thì ông mất. Trước đó
tôi vẫn đến thăm ông nhiều lần tại căn nhà trên đường Bras
Basah, nơi ông sống với cô con gái nuôi. Tôi thấy rất buồn cho
ông. Không phải vì ông bị bệnh mà vì ông phải chứng kiến thế
giới của ông sụp đổ: người Anh và tất cả những biểu tượng của
họ đã bị lăng nhục và đánh bại. Hải quân Anh, những thuyền
