Số người duy nhất có can đảm và niềm tin để chống lại quân
xâm lược là những người Hoa tham gia Đảng Cộng sản Malaya
(Malayan Communist Party – MCP), và một số ít hơn trong
phong trào kháng Nhật do Quốc dân đảng lãnh đạo. Cả hai
nhóm đều xuất phát từ tinh thần dân tộc Trung Quốc, chứ
không phải tinh thần yêu nước Malaya, và họ trở thành mối
phiền hà rắc rối cho người Nhật trong thời chiến, cũng như cho
người Anh trong thời bình sau đó.
Trong giai đoạn hỗn loạn từ khi Nhật đầu hàng vào ngày
15/8/1945 cho đến khi Anh tái lập kiểm soát ở Singapore vào
khoảng cuối tháng 9, các nhóm chống Nhật đã tự xác lập luật lệ
của họ. Họ hành hình, giết chóc, tra tấn, đánh đập những người
chỉ điểm, nhân viên tra khảo và tay sai – hay nghi ngờ là tay sai –
của Nhật. Tôi còn nhớ tiếng giầy nện trên đường khi người ta
đuổi bắt nhau giữa ban ngày trong các ngõ hẻm trên đường
Victoria. Tôi nghe tiếng đấm đá và gào thét khi người ta bị dao
đâm và giết chết. Nhưng vào những ngày cuối, nhiều người
cộng tác với Nhật đã biến mất, trốn chui vào chỗ nào đó hay
chạy về nội địa Malaya hoặc về đảo Riau ở phía Nam.
Cuộc giải phóng đã không đem lại điều mà mọi người mong
muốn: trừng phạt kẻ xấu và tưởng thưởng người tốt. Không thể
có sự đền ân trả oán trọn vẹn. Công bằng và công lý đòi hỏi phải
có đủ tài liệu và những điều tra tỷ mỉ. Không thể tập hợp mọi
nguồn tài liệu để thẩm vấn mọi kẻ tội phạm được, số người này
có quá nhiều, cả người Nhật lẫn dân địa phương. Công lý trừng
phạt một số người, nhưng phần lớn vẫn được tự do.
Có những phiên tòa, nhưng những phạm nhân chiến tranh
người Nhật chủ chốt thì không bị trừng phạt. Đại tá Tsuji, người
đã tiến hành cuộc thảm sát Sook Ching, đã biến mất. Tướng
Yamashita, “Con hổ Malaya”, trong vai trò chỉ huy trưởng, đã
