diều Huế, lễ tế tổ ngành tuồng, lễ cầu an, xuân tế, thu tế,... thường kỳ đã
diễn ra, hình thành một lối sống, lối sinh hoạt tâm linh độc đáo mà đặc
trưng nhất có lẽ là lễ phóng sinh đăng lung linh trên sông Hương vào những
đêm lễ vía, dần dần trở thành lễ hội hoa đăng và những cuộc chơi thả đèn
trên sông Hương gắn liền với thú nghe ca Huế đêm đêm, tạo nên một nét
rất riêng của dòng sông văn hóa. Phóng sinh đăng là xếp thuyền giấy, cắm
một đèn cầy đốt sáng, trong đó thả một cá sống. Khi thuyền trôi ra xa, cá
vẫy ra khỏi thuyền, nhập vào sông nước để sống.
Sông Hương còn là không gian của thi ca, nhạc họa và nhiều loại hình
nghệ thuật khác. Với thi ca, có người đã ví von có một dòng thi ca về sông
Hương, rằng "dòng sông ấy không bao giờ tự lặp lại mình trong cảm hứng
của các nghệ sĩ". Hầu hết những nhà thơ lớn từng sống ở Huế, từng một vài
lần đến Huế đều có những bài thơ hay viết về sông Hương.
Nguyễn Du, nhà thơ đa cảm, từng sống gắn bó với Huế một thời, trong
một mùa thu tới đã thấy mảnh trăng sông Hương gợi lên cả mối sầu muôn
thuở:
Hương Giang nhất phiến nguyệt
Kim cổ hứa đa sầu
(Thu chí)
Cao Bá Quát, một kẻ sĩ "bất đắc chí" phải tự giam mình ở chốn đế
kinh đã có cái nhìn khác hơn. Với ông, sông Hương không hiện ra với tính
chất trữ tình, sầu muộn mà ngược lại, sông dài như kiếm dựng giữa trời
xanh, thúc giục trong ông một thái độ phản kháng sau nầy:
Vạn chướng như bôn nhiễu lục điền
Trường giang như kiếm lập thanh thiên
(Hiểu quá Hương Giang)
Vua Thiệu Trị, cũng là một nhà thơ, nhưng là nhà thơ thiên tử ngự trị
trên ngai vàng, mỗi bài thơ là một bài "ngự chế". Tổng kết những danh
thắng của chốn kinh sư, nhà vua đã có "Thần kinh nhị thập cảnh", sông
Hương buổi sáng sớm không những là một cảnh đẹp mà còn là một nhánh
nguồn sâu thẳm bảo vệ kinh thành
Nhất phiến uyên nguyên hộ đế thành
