- Vậy là về chuyện cãi vã thì mọi người đều biết, còn lúc dàn hòa thì
chỉ có ba người - Nastya kết luận - có lẽ không nên giấu chuyện ấy vì chính
bác đã nói rằng mọi người đều sợ rằng vì bị hạ nhục con người đó có thể
tiết lộ tất cả những điều ông ta biết. Nếu như mọi người đều biết là
Ekaterina hòa giải với ông ta họ chắc sẽ thở phào nhẹ nhõm. Lẽ ra nên thôi
hành hạ mọi người bằng những cơn sợ như thế thì tốt hơn.
- Cô không hiểu rồi - Marta nói buồn phiền - ở đây vấn đề đâu chỉ là
nỗi sợ.
- Ở chỗ nào nữa ạ ?
- Vấn đề danh dự lương tâm. Mỗi người trong thế hệ chúng tôi đều có
ai đó trong thân quyến là nạn nhân của sự trấn áp. Bạn bè, họ hàng, láng
giềng. Những người cùng lứa với tôi và Ekaterina và cả những người trẻ
hơn cũng phải trải qua nỗi sợ những tiếng chuống bấm vào ban đêm. Cô
hẳn không biết chuyện đó, cô còn quá trẻ mà. Ban đầu chúng tôi bị dằn vặt
bởi câu hỏi tội tình gì ? Còn khi đã hiểu rằng chẳng có tội tình gì thì cũng
vỡ ra điều khác nữa mỗi người trong chúng tôi hoặc người thân đều có thể
trở thành nạn nhân tiếp theo. Những người dính dáng vào việc trấn áp
không được tha thứ. Khi Ekaterina tình cờ biết rằng do sáng kiến của ai đó
mà chồng bà ta bị bắt, bà ta bị một cơn sốc khủng khiếp. Và khi đó trong
cơn thịnh nộ bà ta đã tuyên bố quyết định đó trước sự có mặt của một số
đông người. Nhưng sau đó hiểu ra rằng không thể đoạn tuyệt một cách gian
đơn sau nhiều năm quan hệ và lại gặp gỡ với Xemen một cách bí mật. Cô
thấy đấy bà ấy xấu hổ với mọi người. Tôi hiểu bà ấy, vì trong khí thế vạch
mặt ông ta rất nhiều người đã ủng hộ Ekaterina. Quân vô lại, cặn bã, thằng
chỉ điểm và ... sau đó bà ấy đã không mặt mũi nào nhìn bạn bè nếu lại tiếp
tục quan hệ với ông ta. Đấy là giai đoạn khó khăn nhất trong đời bà ấy. Đã
biết đó là kẻ đã làm cho chồng mình bị bắt rồi vì thế mà chết, lại không thể
xóa đi những kỷ niệm tuyệt vời của ngần ấy thời gian họ cùng nhau. Tóm
lại bà ấy thứ lỗi cho ông ta, cho dù tự dày vò khủng khiếp lắm. Cô biết
không, một thời gian rất lâu Katerina không hề bị bạc tóc, chúng tôi đã phải
phát ghen vậy mà chỉ mấy tháng ấy đầu bà ta đã trắng xóa.
Rõ rồi tên ông ta là Xemen.
Thế là băng bắt đầu tan. Nếu giáo sư Shvaishtein quả thực bị bắt do
mật báo của người này thì tìm ra tính đanh và địa chỉ đâu có khó, các chi
tiết này phải được lưu trữ. Và nếu tất cả đúng như Marta kể lại thì cái ông
Xemen tạm thời chưa rõ tung tích này chính là người mà Ekaterina vẫn chia
sẻ cái chuyện kín của người khác. Chính Marta cũng vô tình để lộ là "tất cả
