Trần Nhật Duật dẫn nhà vua vào nghỉ trong một trướng hổ như ta vừa
thấy.
Hai đầu nhà đốt hai đống lửa để xua tan khí lạnh của núi rừng, nhưng
sao vẫn lạnh buốt. Cuối đông, gió bấc thổi ráo riết, rải cái lạnh khắp đất
trời. Cảm giác tựa như là thần băng giá đang gồng sức tranh chấp với chúa
xuân để chế ngự muôn loài.
Vua tôi ngồi quanh đống lửa nơi cuối căn nhà. Trần Nhật Duật khoác
thêm cho nhà vua tấm áo bông vải chàm. Nhà vua hơi so vai đón nhận tấm
áo. Một thoáng cái nóng của củi than đã làm sắc diện nhà vua hồng trở lại.
Ném mấy thanh củi vào đống than hồng rực, vua Nhân tông liền hỏi:
- Chú Chiêu Văn à, trời lạnh thế này quân có được phát đủ chăn áo
ấm không? Ngồi bên đống củi cháy đùng đùng mà tôi vẫn thấy lạnh, thế mà
người lính cứ phải phơi mình ngoài sương gió hoặc ngâm mình trong nước
lạnh, liệu họ có còn đủ sức đánh nhau khi gặp giặc?
Trần Nhật Duật nói giọng hơi se buồn:
- Tâu, bệ hạ thương lính như thương thân, đó là hồng phúc của nước.
Đúng là thiên tử cận dân (vua gần dân). Thần không dám giấu bệ hạ. Binh
lính của thần áo ấm thì lính mới lính cũ đều được phát mỗi người một chiếc.
Còn chăn những người lính cũ nếu còn giữ được vẫn cứ phải dùng tạm. Ai
bị mất chăn, áo ấm trong cuộc chiến vừa rồi cũng được phát lại. Duy có lính
mới thì hai người mới được phát một chiếc chăn, họ phải dùng chung. Kể ra
cũng là một sự bất tiện. Tâu bệ hạ, trong cuộc chiến vừa rồi đánh nhau ác
liệt dầu dãi nắng mưa, nhiều người quần áo rách tướp như lá chuối bị bão.
Nhiều người di chuyển trong lúc đánh nhau cũng mất hết quần áo. Có khi
quân đang hăng đuổi giặc băng qua lũy tre gai, nó cào rách sạch bong trên
người không còn một mảnh vải che thân.
Tâu bệ hạ, đánh nhau hao người tốn của không biết đâu mà lường.
Thần dốc toàn bộ sản nghiệp ra nuôi quân của thần chưa đủ, lại phải cáng
đáng thêm mấy đô quân của triều đình bổ về, thành thử thiếu thốn trăm bề.
Tuy vậy, lương thực và võ khí đảm bảo quân không bị đói và không người
lính nào không được trang bị vài ba thứ khí giới. Chỉ thiếu quần áo thôi.
