- Ngô Sĩ Thường nói điều đó là thuộc về đạo lý. Đạo lý chỉ có thể nói
được với kẻ sĩ có nhân cách và những người có lương tri, người biết liêm sỉ,
biết tri chỉ tri túc, tức là những người lương thiện. Ông có biết những cái
đức ấy là rất xa lạ thậm chí là thứ rất xa xỉ đối với những kẻ cường quyền,
những kẻ bá quyền cậy mình là vua của nước lớn. Lũ người này không bao
giờ quan tâm đến đạo đức hoặc đạo lý, các ông nhớ giùm ta điều đó kẻo mất
đầu hoặc mất nước với chúng lúc nào không biết. Còn sử xanh nước Tống,
nước Nguyên ghi việc họ bại trận thế nào có nhẽ sử quan Lê Văn Hưu biết
hơn ta. Tiếc rằng Lê Văn Hưu không có mặt ở đây. Vậy ai có thể nói giúp ta
việc này?
Trương Hán Siêu vừa vào ngồi cạnh Phạm Lãm nghe được cả lời tâu
của Ngô Sĩ Thường và lời hỏi của Hưng Đạo, nhưng mọi người vẫn im
lặng. Chợt Phạm Lãm khẽ nói với Trương:
- Ông biết sao không bẩm để mọi người chờ ngóng.
Được khích lệ, Trương Hán Siêu bèn nói:
- Bẩm Quốc công, thưa chư liệt vị, trận quân Mông Cổ bị bại năm
Đinh Tỵ (1257) và trận quân Nguyên đại bại năm Ất Dậu (1285) mới đây
không biết Nguyên sử sẽ ghi như thế nào, chứ như cuộc xâm lăng của nhà
Tống khởi từ tháng mười một năm Ất Mão (1075) đến tháng hai năm Đinh
Tỵ (1077) kéo dài mười lăm tháng thì sách Tục tư tri thông giám trường
biên của Lý Đào thuộc Tống sử ghi lời biểu mừng vua Tống Thần tông:
“Đã dẹp yên An Nam và đã lấy được đất Quảng Nguyên”. Bẩm, cuộc chiến
đó Lý Thường Kiệt đã hãm quân Tống ở bờ bắc sông Như Nguyệt tới cả
năm trời, quân Tống mười phần đã bị diệt tới sáu, bảy phần, lương thảo
cũng sắp cạn kiệt mà viện binh và tiếp lương đều không có. Tình thế ấy chỉ
cần Lý Thường Kiệt ra tay một trận là quét sạch quân Tống, thế nhưng Ỷ
Lan thái hậu và Lý Nhân tông vốn hiếu hòa nên cho quân Tống giảng hòa,
cho rút quân để thiên triều đỡ bẽ mặt. Vậy mà Tống sử còn ghi như thế.
Tuy nhiên theo Nhị Trình di thư, tức là sách của hai ông họ Trình là
Trình Di và Trình Hạo đời Tống chép về cuộc chiến ấy như sau: “Tám vạn
phu vận lương và mười một vạn chiến binh chết vì lam chướng. Còn được
