“Các ngài thất bại trong công việc quản lý của các ngài. Các ngài đã
biến văn minh thành lò sát sinh. Các ngài vừa tham lam, vừa mù quáng. Các
ngài đã dám ngang nhiên và đến tận bây giờ vẫn còn ngang nhiên đứng giữa
cơ quan luật pháp tuyên bố rằng không thể kiếm ra tiền lời nếu không bắt
trẻ nhỏ, thậm chí nếu không bắt trẻ sơ sinh lao động. Các ngài đừng vội tin
ngay lời tôi nói, nhưng tội các ngài quả đã khắc thành bia, đã chép thành
sách. Các ngài đã ru ngủ lương tâm các ngài bằng những lời dông dài về lý
tưởng và đạo đức. Các ngài béo mập lên vì uy quyền, của cải. Các ngài say
sưa vì thắng lợi. Nhưng các ngài không khác gì ong đực ăn bám trong các
tổ ong. Một ngày kia bầy ong thợ làm ra mật sẽ xông đến kết thúc cuộc đời
no nê béo tốt của các ngài. Một triệu rưởi người thuộc giai cấp công nhân
tuyên bố rằng họ sắp tập hợp nốt những lực lượng còn lại của họ để giành
lấy quyền cai trị xã hội ở trong tay các ngài. Thưa các ông chủ, các bà chủ,
cách mạng tức là như thế. Các ông chủ, bà chủ giỏi thì cứ ngăn nó lại”.
Giọng nói của Ernest còn vang lên một lúc lâu trong gian phòng rộng
lớn. Rồi lại có tiếng như gầm gừ từ trong cổ họng các thính giả phát ra cũng
như tôi vừa nghe ban nãy, và chừng mười hai người đứng dậy la lớn lên để
lưu ý đại tá Van Gilbert. Tôi thấy hai vai cô Brentwood rung rung, vặn vẹo,
tưởng cô đang cười Ernest, tôi cáu quá. Nhưng tôi nhận ra ngay không phải
cô cười, mà cô đang bị một cơn hỗn loạn thần kinh. Cô hoảng hồn lên vì
việc cô làm: Cô đã ấn vào giữa cái “Câu lạc bộ Những người hiếu học” thần
thánh của cô một trái bom nổ chậm.
Đại tá Van Gilbert không chú ý đến mười mấy người đang đỏ mày say
mặt đòi phát biểu ý kiến. Chính ông cũng đang tức điên lên. Ông đứng phắt
dậy xua hai tay, nói lắp bắp không ra tiếng. Nhưng chỉ một lúc sau, ông lại
tuôn ra một tràng dài. Song đó không phải là những lời lẽ đĩnh đạc của vị
luật sư mười vạn đô-la, không phải cái hùng biện khoa trương lỗi thời của
ông nữa. Ông hét lên:
- Tầm bậy! Tầm bậy! Trong đời tôi, tôi chưa thấy ai nói năng tầm bậy
đến như thế. Này ông bạn trẻ tuổi! Ông đừng tưởng ông nói có điều gì mới
đâu! Tất cả những điều ông nói, tôi học ở trường đại học từ trước khi ông ra
đời kia! Cái thuyết xã hội chủ nghĩa của ông Jean Jacques Rousseau đề
xướng ra đã gần hai thế kỷ nay rồi. Quay về với ruộng đất! Thật là thoái
