Tư bản ở tất cả các nước đó đã tiêu thụ tất cả những cái nó có thể tiêu
thụ được, đúng với bản chất của tư bản. Thế là vẫn còn hàng thừa. Các nước
đó không thể đem những số hàng thừa trao đổi lẫn nhau được. Vậy muốn
tống táng chỗ đó đi thì họ làm thế nào?
- Bán cho các nước tài nguyên không phát triển, – ông Kowalt gợi ý.
- Đúng thế. Các ông xem, lập luận của tôi rõ ràng và đơn giản đến nỗi
tự các ông lại phát triển nó trong óc các ông. Bây giờ, ta hãy đi một bước
nữa. Ví phỏng nước Mỹ sử dụng chỗ hàng thừa đó vào một nước tài nguyên
không phát triển, nước Brazil chẳng hạn. Các ông nên nhớ rằng chỗ hàng
thừa đó vượt ra ngoài phạm vi thương mại, vì những hàng thương mại đã
tiêu thụ cả rồi. Vậy thì nước Mỹ được nước Brazil trả cho cái gì?
- Vàng, – ông Kowalt nói.
- Nhưng vàng trên thế giới chỉ có hạn, có nhiều đâu, – Ernest bẻ.
- Vàng dưới hình thức những khế ước cầm cố, những trái khoán, vân
vân, – ông Kowalt nói chữa lại.
- Giờ thì ông nói trúng, – Ernest bảo. – Nước Mỹ đưa số hàng thừa đó
đi, nhận về của nước Brazil là những trái khoán hay những đảm bảo. Như
vậy nghĩa là nước Mỹ sẽ có quyền sở hữu về những đường sắt ở Brazil. Rồi
làm sao nữa?
Ông Kowalt suy nghĩ và lắc đầu.
- Để tôi nói cho các ông nghe, – Ernest tiếp tục. Như vậy nghĩa là
những tài nguyên của nước Brazil cũng sẽ được phát triển. Bây giờ ta sang
điểm sau. Khi nước Brazil dưới chế độ tư bản chủ nghĩa đã phát triển những
tài nguyên của nó, bản thân nó cũng sẽ có một số hàng thừa không tiêu thụ.
Nó có thể tống số hàng thừa đó sang Mỹ được không? Không, vì bản thân
Mỹ cũng có một số hàng thừa. Nước Mỹ có thể làm như trước kia, nghĩa là
tống số hàng thừa của mình sang Brazil được không? Không, vì Brazil bây
giờ cũng đang có hàng thừa.
“Sự thể sẽ ra sao? Cả Mỹ lẫn Brazil cùng phải tìm những nước khác tài
nguyên không phát triển để trút chỗ hàng thừa sang những nước ấy. Nhưng
do bản thân cái quá trình trút hàng thừa đó, lại đến lượt tài nguyên của các
nước ấy được phát triển. Không bao lâu, họ có hàng thừa và lại đi tìm trút
sang các nước khác. Bây giờ, xin các ông hãy nghe tôi nói. Hành tinh của
