Nhưng chuyện đó đã xảy ra từ lâu, chứ bây giờ đã quá già nua, và sức
đâu mà yêu với đương. Vả lại cô ấy đã đi lấy chồng và đi nơi xa rồi, còn
tâm hồn cậu cũng đã sao nhãng. Dẫu sao đấy cũng là thời kỳ tuyệt diệu, và
cậu vẫn thường hồi tưởng lại kỷ niệm đó như người ta thường nhớ đến thời
kỳ mình hay tin vào câu chuyện thần tiên hay ông già Nô-en, nhưng cậu lại
hoàn toàn tin vào tương lai rạng rỡ mà trí tưởng tượng của cậu đã làm nên
trên mặt những tấm vải cuồn cuộn tuôn ra từ khung cửi.
Cậu trở thành những con người đĩnh đạc quá sớm trong đời. Lên bảy
tuổi, khi nhận được đồng lương đầu tiên, cậu đã bắt đầu tuổi thanh niên.
Một cảm giác về sự tự lập lan khắp người, do thế mà mối quan hệ giữa cậu
và bà mẹ cũng thay đổi. Tuy nhiên, là lao động chính trong gia đình, đi làm
một mình không cần nhờ vả ai, cậu không những ngang hàng mà còn hơn
cả mẹ. Tuổi trưởng thành, độ thanh xuân đến với cậu vào lúc mười một tuổi
khi đó cậu làm ca đêm trong sáu tháng. Chẳng có đứa trẻ nào đi làm ca đêm
mà vẫn còn trẻ con cả.
Trong đời cậu có rất nhiều những sự kiện trọng đại. Một trong những
sự kiện đó là vào một hôm bà mẹ mua mấy quả mận khô vùng Ca-li-pho-ni-
a. Hai lần kia là khi bà mẹ nấu món sữa trứng. Đó là những sự kiện. Cậu
nhớ tới chúng mà trong lòng thấy rạo rực. Và cũng trong thời gian ấy mẹ
cậu hay kể cho nghe về một món ăn tràn trề niềm vui mà bà thường nấu, gọi
là món "đảo trôi", còn ngon hơn cả món "sữa trứng". Đã bao năm cậu
ngóng đợi đến ngày được ngồi ăn món "đảo trôi" cho đến khi rút cuộc cậu
đành để nó rơi vào quên lãng cùng với những lý tưởng xa vời.
Có một lần cậu nhặt được một đồng 25 xu trên vỉa hè. Đó là một sự
kiện trọng đại trong đời cậu, đồng thời cũng là một sự kiện bi đát. Cậu có ý
thức được nhiệm vụ của mình ngay khi đồng xu đó lóe lên trước mắt, thậm
chí trước khi cậu nhặt nó lên. Thường ở nhà chẳng bao giờ được ăn đủ,
đáng lẽ cậu phải mang về nhà như vẫn thường mang lương vào tối thứ bảy.
Một cử chỉ đúng đắn lúc này là hiển nhiên, nhưng chưa bao giờ cậu được
tiêu tiền, mà cậu lại thèm ăn kẹo đến chết được. Cậu thèm kẹo, nhưng lại
chỉ đến những ngày lễ mới được nếm.
Cậu không muốn lừa mình. Cậu biết làm thế là có tội, rồi cố tình phạm
tội vì quá bị cám dỗ bởi cái kẹo mười lăm xu. Còn mười xu để dành đến lần
