“Sao anh biết?”
“Anh cần gì nào, Martin?” Olney quay phắt lại phía Martin, hỏi.
Martin cảm thấy rất lúng túng, gã nhìn Ruth cầu cứu.
“Vâng, anh cần cái gì?” Ruth hỏi. “Như thế mới giải quyết được vấn
đề.”
“Vâng, tất nhiên, tôi cần tri thức,” Martin ấp úng. “Tôi yêu cái đẹp, và
tri thức sẽ giúp tôi đánh giá cái đẹp một cách sâu sắc hơn, tinh tế hơn.”
Nàng gật đầu, nom bộ đắc thắng.
“Nói bậy, cô cũng thừa biết thế.” Olney đập luôn. “Martin đi tìm sự
nghiệp chứ không phải tri thức. Ngẫu nhiên trong trường hợp của anh ấy, tri
thức lại gắn liền với sự nghiệp. Nếu anh ấy muốn trở anh một nhà hóa học
thì tri thức sẽ không cần thiết. Martin muốn viết văn, nhưng anh ấy không
dám nói ra, sợ nói ra thì ý của cô lại thành sai.”
“Mà tại sao Martin lại muốn viết văn?” Anh nói tiếp. “Bởi vì anh ấy
không sống trong phú quý. Còn cô thì sao cô lại chất đầy đầu tiếng Saxon
và tri thức phổ thông. Bởi vì cô có phải lo chuyện làm ăn đâu. Ông cụ đã lo
hộ cho cô rồi. Ông cụ mua cho cô quần áo và tất cả mọi thứ khác. Thử hỏi
học vấn của chúng ta có làm nên cái trò trống gì, học vấn của cô, của tôi,
của Arthur, của Norman? Chúng ta đắm mình trong tri thức phổ thông, nên
một ngày kia, các ông bố chúng ta có bị phá sản, thì lập tức là ngày hôm sau
chúng ta lại chẳng xin thi làm nghề gõ đầu trẻ ấy à. Cô Ruth ạ, lúc bấy giờ
công việc tốt nhất mà cô có thể kiếm được là một cái trường nhà quê, hay
làm cô giáo dạy nhạc trong một trường nữ học lưu trú.”
“Thế thì xin hỏi, anh sẽ làm gì?” Ruth hỏi.
“Cũng chả làm được cái gì ghê gớm lắm đâu. Tôi có thể đi làm công
mỗi ngày một đôla rưỡi, tôi cũng có thể kiếm chân dạy học ở cái trường của
lão Hanley. Tôi nói có thể thôi đấy, cô nhớ cho, và cuối một tuần là tôi bị
tống cổ ra vì bất lực.”
Martin chăm chú nghe hai người tranh luận, gã thấy Olney nói đúng
nhưng đồng thời gã cảm thấy bực bội vì một thái độ khá ngạo mạn của anh
ta đối với Ruth. Một quan niệm mới về tình yêu hình thành trong đầu gã,
khi gã nghe hai người tranh luận. Lý trí không có dính dáng gì đến tình yêu.
Người đàn bà gã yêu lý luận có đúng hay không cũng chẳng quan hệ gì.
