Những giờ phút bên Ruth là những giờ phút sung sướng độc nhất của
gã, mà cũng không phải mọi giây phút đều sung sướng. Gã luôn luôn bị dằn
vặt bởi một sự day dứt gặm nhấm tâm hồn, nó còn làm cho gã đau khổ hơn
là những ngày xưa kia khi gã chưa chiếm được tình yêu của nàng; bởi vì
bây giờ tuy đã chiếm được tình yêu của nàng rồi, những chiếm được nàng
vẫn còn là chuyện xa xôi hơn bao giờ hết. Gã đã xin nàng hai năm. Thời
gian qua đi như bay, gã vẫn chưa đạt được cái gì cả. Hơn nữa, gã luôn luôn
nhận thức thấy một sự thật là nàng không tán thành cái việc gã đang làm.
Nàng không nói thẳng như vậy. Nhưng gián tiếp nàng đã để cho gã hiểu
một cách rõ ràng, dứt khoát y như nàng đã nói ra. Nàng không tỏ ý bực bội,
nhưng không tán thành; những người đàn bà khác không hiền dịu như nàng
có lẽ đã tỏ ra bực bội lắm trong khi nàng chỉ tỏ ra thất vọng. Sự thất vọng
của nàng là ở chỗ con người mà nàng định nhào nặn này lại từ chối không
chịu để cho nhào nặn. Trước đây, nàng vẫn cứ cho rằng đến một mức độ
nào đấy chất đất sét trong con người này sẽ dẻo lắm, thế mà nó hóa ra
bướng bỉnh, từ chối không để cho nặn theo hình dáng của cha nàng hay của
ông Butler.
Những cái lớn lao, mạnh mẽ trong con người gã, nàng đều không nhìn
thấy, hay tệ hơn nữa, nàng đã hiểu nhầm nó. Cái con người này, mà chất đất
sét mềm dẻo đến độ có thể sống trong bất cứ một cái ổ nào trong cuộc sống
của con người, nàng lại cho là bướng bỉnh, là ngoan cố nhất, bởi bì nàng
không thể nặn được nó, không bắt được nó phải sống trong cái ổ chim câu
của nàng, cái ổ duy nhất mà nàng biết. Nàng không thể nào theo được đôi
cánh bay bổng của tư tưởng gã, và khi trí óc gã đã vượt quá xa nàng, thì
nàng lại cho gã là một con người kỳ quái. Từ xưa đến nay, chưa trí óc một
ai vượt qua trí óc nàng. Nàng vẫn có thể hiểu được cha nàng, mẹ nàng, các
anh em nàng, và Olney, và vì thế khi không hiểu nổi Martin thì nàng tin
rằng lỗi là ở gã. Đó chính là tấn bi kịch cổ xưa khi cái thiển cận lại muốn
làm thầy cho toàn vũ trụ.
“Em sùng bái tư tưởng chính thống.” Một lần gã đã nói với nàng, khi
hai người thảo luận với nhau về Prap và Vanderwater. “Anh thừa nhận rằng
kể đúng về mặt những người có uy tín để trích dẫn, thì họ là những người
xuất sắc nhất – hai nhà phê bình văn học tiên tiến của Mỹ. Tất cả các ông
