nơi như thế này tất cả những người đàn ông, đàn bà đều giỏi giang tài trí.
Nhưng bây giờ mới được biết họ sơ qua, anh đã thấy hầu hết chỉ là một lũ
ngớ ngẩn và chín mươi phần trăm số còn lại thì toàn là đồ chán ngấy. Chỉ có
giáo sư Caldwell, ông này thì khác. Ông ấy thực sự là một người từ đầu đến
chân, từ một nguyên tử nhỏ trong cái chất màu xám của ông ta.”
Nét mặt Ruth rạng lên.
“Anh hãy nói cho em nghe về giáo sư,” nàng giục, “không phải những
cái lớn, cái xuất sắc; những cái đó em biết rõ rồi; em chỉ muốn biết những
điểm nào anh cảm thấy chưa tán đồng. Em muốn biết lắm.”
“Có lẽ chính anh lại tự chuốc lấy cái vạ vào mình đấy.” Martin hóm
hỉnh nói. “Hay là em cứ nói trước đi. Có thể là em đã thấy ở ông ta không
còn cái gì ngoài những cái ưu tú nhất.”
“Em đã dự hai khoá thuyết trình của giáo sư, và biết rất rõ giáo sư hai
năm nay rồi; vì thế em muốn biết cảm tưởng đầu tiên của anh.”
“Cảm tưởng xấu, ý em muốn nói thế chứ gì? Được, thế này. Chắc theo
ý em thì ông ta là một người hoàn hảo. Ít nhất thì ông ta cũng là một mẫu
người trí thức hoàn hảo nhất mà anh đã được gặp – Nhưng chính ông ta
cũng có một điều xấu hổ ngầm đấy.”
“Ồ, không không,” gã vội nói tiếp. “Không phải là cái gì tầm thường, ti
tiện đâu. Anh chỉ muốn nói ông ta có một điều khiến anh chú ý là ông ta đã
đi sâu vào nhiều vấn đề, nhưng lại quá sợ hãi về những điều đã nhìn thấy
đến nỗi tự dối mình làm như chưa bao giờ nhìn thấy. Có lẽ nói thế chưa thật
rõ. Để anh nói một cách khác. Ông ta như một người đã tìm thấy con đường
ấy; như một người có lẽ đã thoáng trông thấy toà miếu rồi nhưng còn cố tìm
cách tự thuyết phục mình rằng đó chỉ là ảo ảnh, một lùm cây. Hay nói một
cách khác nữa, như một người có thể làm được rất nhiều việc đẹp đẽ, nhưng
không tin ở giá trị của việc làm, rồi trong thâm tâm lúc nào cũng tiếc hận
sao đã không làm những công việc đó; một người trong lòng coi thường sự
khen thưởng nếu ông có làm những việc ấy, nhưng sâu kín hơn từ đáy lòng
lại vẫn cứ ước ao đã làm để có được sự khen thưởng và có được niềm vui vì
đã làm.
“Em không thấy như thế, hơn nữa, em cũng chưa rõ ý anh định nói gì?”
