Như thế đó, trí óc gã càng phát triển, gã càng thấy mình mặt đối mặt
với cái đạo đức kinh tế hay là cái đạo đức giai cấp, và chẳng bao lâu đối với
gã nó trở thành một con quái vật kinh tởm. Bản thân gã là một nhà đạo đức
có lý trí, và gã thấy cái lối phô trương tầm thường còn không khó chịu bằng
cái đạo đức của những người xung quanh; đó là mớ hỗn độn đủ tiền tài, siêu
hình, tình cảm sướt mướt và thói bắt chước lẫn nhau.
Một trong những cái mớ kỳ quái ấy, gã thấy ở gần, ngay trong gia đình
gã. Em gái gã, Marian thường đi lại với một anh chàng thợ máy người Đức,
trẻ tuổi, cần cù. Sau khi đã học thạo nghề, anh ta bỏ vốn ra mở một cửa hiệu
sửa chữa xe đạp. Sau đó lại đứng làm đại lý cho một hãng xe loại thường,
anh ta làm ăn phát đạt. Cách đây ít bữa, Marian đến tận chỗ Martin để báo
cho anh trai biết hai người đã chính thức đính ước với nhau. Hôm ấy cô vui
vẻ xem tướng tay cho gã. Lần sau, cô dẫn cả Hermann von Schmidt theo.
Martin đón tiếp rất trang trọng và chúc mừng hai người, nhưng lời nói của
gã dễ dàng quá, lịch sự quá khiến người yêu của cô em gái vốn là người đầu
óc quê kệch cảm thấy khó chịu lắm. Cảm tưởng xấu ấy lại càng tăng lên khi
Martin đọc to mấy đoạn thơ gã làm để ghi nhớ ngày Marian đến thăm gã lần
trước. Đó là một vài thơ vui, nhẹ nhàng, tế nhị mà gã đặt tên là “Người xem
tướng tay.” Nhưng khi đọc xong, gã rất ngạc nhiên thấy trên nét mặt Marian
không có ý gì là vui vẻ cả. Cô ta lo lắng nhìn người chồng chưa cưới của
mình; Martin nhìn theo và thấy lộ rõ trên nét mặt không cân xứng của anh
chàng chỉ có vẻ không tán thưởng, bực bội và khó chịu. Sự việc qua đi; hai
người xin phép ra về sớm, và Martin cũng quên ngay chuyện đó, tuy lúc
bấy giờ gã rất ngạc nhiên thấy có một người đàn bà dù người ấy thuộc giai
cấp công nhân đi nữa – lại không thấy thích thú và sung sướng khi được
người ta làm thơ về mình.
Mấy hôm sau, vào một buổi tối, Marian lại đến thăm anh, nhưng lần
này đi có một mình. Cô ta không để mất thì giờ, mà đi thẳng ngay vào vấn
đề, cô buồn rầu trách gã về việc gã đã làm.
“Sao, Marian?” Gã cự lại. “Em nói như thể em thấy xấu hổ về bà con
họ hàng của em, xấu hổ về anh trai của em…”
“Em xấu hổ thật đấy,” cô nói tuột ra.
