cái hay nhất có thể nói được thì mới chỉ là cái mà Spencer gần thành công
khi trả lời Berkeley thôi.”
“Chắc cậu cũng biết những điều Hume
[115]
nói chứ?” Hamilton hỏi.
Norton gật đầu. Nhưng muốn để cho mọi người khác đều rõ, Hamilton cứ
nói: “Ông ta nói rằng những luận điểm của Berkeley không ai trả lời được,
và cũng không ai tin được.”
“Trong đầu óc của ông ta, đầu óc của Hume,” Norton trả lời, “và đầu
óc của Hume thì cũng y như đầu óc của cậu, chỉ có điều khác là ông ta cũng
khá khôn ngoan để thừa nhận rằng không ai trả lời được Berkeley.”
Norton dễ xúc động, dễ bị kích thích, tuy anh ta chưa hề bao giờ mất
bình tĩnh trong khi Kreis và Hamilton như hai kẻ man rợ lạnh lùng cứ tìm
đúng những điểm yếu của anh mà chọc vào, đâm vào. Trời đã tối, Norton,
cứ bị họ công kích liên tiếp là siêu hình, bực mình nắm chặt lấy thành ghế
để khỏi nhẩy chồm lên, đôi mắt màu xám càu cạu, bộ mặt như con gái đanh
lại, nghiêm trang, anh quyết định mở một cuộc tấn công lớn vào quan điểm
của họ.
“Được lắm, các cậu tín đồ của Haeckel. Tớ có thể lập luận như một
người thày thuốc, nhưng thử hỏi các cậu lập luận như thế nào? Các cậu
không có cái gì để bảo vệ, các cậu đúng là những con người võ đoán với cái
thuyết khoa học thực nghiệm mà chỗ nào các cậu cũng nhét vào, cả những
chỗ không thích đáng. Từ lâu, trước khi trường phái nhất nguyên luận duy
vật được dựng lên, nền đất đã bị chuyển đi rồi, không còn có thể có nền
móng nữa đâu. Locke
[116]
chính là người đã làm việc đó – John Locke. Hai
trăm năm trước đây – còn hơn thế nữa – trong Luận về sự hiểu biết của con
người
[117]
ông ta đã chứng minh là không hề có những quan niệm tiên thiên.
Cái hay nhất trong cuốn đó đúng là cái các cậu đang khẳng định. Đêm nay,
các cậu cứ lải nhải mãi về sự không hề có của những quan niệm tiên thiên.
Cái đó có nghĩa gì? Có nghĩa là không bao giờ các cậu có thể biết được
cái thực tại cuối cùng. Khi các cậu sinh ra thì đầu óc các cậu trống rỗng.
Những cái bề ngoài, những hiện tượng là tất cả những cái mà trí óc các cậu
tiếp thu được qua giác quan của mình. Còn thể chất, cái mà không có trong
trí óc các cậu khi các cậu sinh ra đời, thì không có đường nào vào cả.”
“Tớ phủ nhận điều đó,” Kreis ngắt lời.
