"Phải thú nhận là tôi gần như chẳng học được gì về cống rãnh, phương
pháp chuyển vận, hoặc những tiện nghi tương tự khi còn ở thế giới đó.
Trong những sách vở dự đoán tương lai, tôi đã đọc rất nhiều chi tiết về kiến
trúc nhà cửa, về cách xếp đặt xã hội, vân vân. Nhưng ghi nhận những chi
tiết đó bằng óc tưởng tượng thì dễ, mà bằng cách thực sự đối diện lại vô
cùng khó khăn. Qúy vị thử nghĩ những câu chuyện do một người da đen ở
Trung Phi ghé vội sang Luân Đôn rồi trở lại kể cho bộ lạc của anh ta! Anh
ta biết gì về các hãng xe lửa, các phong trào xã hội, về điện thoại, điện tín,
về bưu điện, về các hãng gửi đồ? Đó là chúng ta đã vui lòng giải thích mọi
việc cho anh ta nghe! Và giả sử anh ta hiểu hết thì cũng chắc gì giải thích
nổi cho những người bạn chưa du lịch cùng hiểu hoặc tối thiểu tin là anh ta
không nói dối? Còn nữa, hãy nghĩ về cái khoảng cách nhỏ bé giữa anh da
đen và người da trắng ở thời đại chúng ta, và cái khoảng cách vô cùng lớn
giữa tôi và những người ở thời đại vàng son của tương lai! Tôi cảm nhận
được hầu hết những gì tôi không được thấy, và điều đó khiến tôi phần nào
thoải mái; nhưng trừ cái cảm tưởng tổng quát của một xã hội siêu tổ chức,
tôi e rằng tôi không thể diễn tả cho quý vị hiểu sự khác biệt giữa thời đại
chúng ta và thời đại tương lai.
"Chuyện tang tế chẳng hạn, tôi không hề thấy một địa điểm hỏa táng,
cũng không hề thấy dấu hiệu nào của những nấm mộ. Nhưng tôi lại nghĩ,
rất có thể các nghĩa địa và nơi hỏa táng đều nằm ngoài khu vực mà tôi biết
tới. Đây là một câu hỏi tôi tự đặt với chính mình, và sự tò mò của tôi tạm
thời được giải tỏa bằng cách giải thích vừa kể. Điều khiến tôi ngạc nhiên,
rồi chú ý, để rồi ngạc nhiên thêm nữa là trong xã hội ở tương lai không hề
có người già và người bệnh.
"Tôi phải nhìn nhận thuyết của tôi về một nền "văn minh tự động" và
diễn trình thoái hóa của nhân loại chẳng đứng vững được bao lâu. Nhưng
tôi không tìm ra cách giải thích nào khác. Tôi xin được trình bày vài khúc
mắc. Những tòa lâu đài mà tôi đã vào chỉ là những chung cư vĩ đại để người
ta ăn, ở, và ngủ. Tôi không thấy máy móc, không thấy bất cứ một phương
