thấy dễ chịu. Nhưng tôi về thẳng nhà vì muốn ninh một ít khoai tây cho bữa
tối.
Khi đi lên theo cầu thang tối om, tôi đụng phải ông già Salamano, người
đi chung cầu thang với tôi. Ông ta dắt chó theo. Nó đã sống với ông ấy tám
năm. Con chó giống épagneul này bị bệnh da, chắc là ghẻ, nên bị trụi gần
hết lông, trơ ra những mảng vảy nâu và máu khô. Có lẽ vì sống với nó quá
lâu trong một căn phòng chật hẹp mà ông già này càng ngày càng giống với
nó. Ông cũng có những mảng sẩn đỏ trên mặt, tóc và lông trên người cũng
có màu vàng và rụng nhiều, chỉ còn rất thưa. Con chó thì tiếp thu cái dáng
kỳ dị của ông chủ, cái mõm vươn ra phía trước trên cái cổ dài. Họ có vẻ
như cùng loài, nhưng lại ghê tởm lẫn nhau. Ngày hai lần, vào lúc mười một
giờ và sáu giờ, ông già dắt cho đi dạo. Tám năm liền, họ không thay đổi
hành trình. Mọi người thấy họ đi dọc theo phố de Lyon, con chó ra sức kéo
đi, ông già thì cố ghìm lại. Ông ấy đánh và chửi con chó. Con chó sợ hãi
nằm rạp xuống đất và để mặc cho ông chủ đánh. Lúc đó thì đến lượt ông già
kéo nó đi. Đến khi nó quên chuyện vừa xảy ra thì nó lại kéo ông chủ và lại
bị đánh mắng. Rồi cả hai ngồi nghỉ ở vệ đường, con chó với sự khiếp hãi,
còn con người thì với sự căm tức. Ngày nào cũng vậy. Khi con chó muốn
đái, ông già không để nó đái, cứ thế kéo đi, còn con chó épagneul vừa đi
theo ông vừa rắc những giọt nhỏ thành một vệt dài. Nếu chẳng may nó tè
trong phòng thì nó sẽ bị nện. Sự việc như vậy đã kéo dài tám năm. Céleste
thì lúc nào cũng bảo “Sao khổ thế”, nhưng thực sự chẳng ai biết phải làm
gì. Khi tôi gặp Salamano ở cầu thang, ông ấy đang chửi bới con chó. Ông
ấy nói: “Đồ tồi! Đồ thối tha!”, còn con chó thì đang rên rỉ. Tôi nói “Chào
cụ”, nhưng ông già đang bận rủa. Tôi hỏi ông ấy con chó mắc tội gì. Ông ấy
không thèm trả lời. Ông ấy vẫn chỉ nói hai từ: “Đồ tồi! Đồ thối tha!” Thấy
ông ấy đang lúi húi, tôi đoán ông ấy đang muốn làm gì đó với cái vòng cổ
của con chó. Tôi hỏi lại to hơn. Không quay lại, ông ấy gầm lên với tôi:
“Lúc nào nó cũng nằm đấy.” Rồi ông ấy lại kéo con vật đi, còn nó thì vừa
bước theo vừa rên rỉ.
Đúng lúc đó, một người khác cũng đi cùng cầu thang với tôi đi vào.
Trong khu phố, người ta bảo đó là tay dắt gái. Khi có người hỏi về nghề
