ràng – đó là ăn cắp cuốn sổ. Vị quản lý đáp trả bằng những lời đe
dọa trừng phạt khủng khiếp nếu kẻ cắp không trả lại cuốn sổ. Và
thế là cuốn sổ xuất hiện trở lại. Để giữ an toàn cho nó, vị quản lý
đã đóng chặt nó vào một cái bàn gỗ chắc. Ngày hôm sau, cả cái bàn
và cuốn sổ gắn trên đó đều bị đánh cắp. Và thế là không còn ai
nhắc thêm gì về cuốn sổ nữa.
Thật không may, trong thế giới người lớn, chu trình ăn miếng
trả miếng có thể dẫn đến những hệ quả nghiêm trọng hơn, chẳng
hạn như những vụ ly dị lùm xùm, tình trạng bạo lực, khủng bố và
chiến tranh. Những vụ đánh bom liều chết ở Trung Đông được
đáp trả bằng những cuộc tấn công bằng tên lửa, và rồi chúng lại
khiến những vụ đánh bom xuất hiện nhiều hơn, tạo thành một chu
trình bạo lực không hồi kết. Không ai thực sự có được tiếng nói
quyết định sau cùng trong những chu trình trả đũa như vậy. Nếu sử
dụng chiến lược của Bà Làm sao chịu vậy là đe dọa trừng phạt và trả
đũa để thiết lập và duy trì sự hợp tác, thì chúng ta cần phải tìm ra
một cách thức nào đó để phá vỡ những chu trình đó, hoặc ngăn chúng
từ trong trứng nước.
Phá vỡ chu trình
Cách rõ ràng nhất để dừng một chu trình ăn miếng trả miếng
là một bên phải ngừng “trả miếng”. Oscar Wilde nói: “Hãy luôn tha
thứ cho kẻ thù của bạn, vì chẳng có gì khiến chúng tức giận hơn
đâu”. Sự tha thứ khiến họ tức giận là vì nó đã loại bỏ lý do tiếp tục
cuộc chiến của họ. Điều đó chắc chắn đã khiến bà tôi bị sốc và
tức giận khi tôi từ trường học ngày chủ nhật trở về nhà, trong đầu
tràn ngập những suy nghĩ trong sáng và đẹp đẽ sau khi được nghe
một bài giảng về sự tha thứ, và trước mặt bố mẹ, tôi nói tôi tha thứ
cho bà vì bà đã khiến tôi bị đòn oan. Tôi và bà thực ra vẫn chẳng quý
mến nhau hơn, nhưng chu trình trừng phạt và trả đũa đã biến mất
hẳn từ hôm đó.
