KÉO, BÚA, BAO - LÝ THUYẾT TRÒ CHƠI TRONG CUỘC SỐNG THƯỜNG NGÀY - Trang 227

143. Jean Marie Antoine de Lanessan: Toàn quyền Đông Dương giai đoạn
1891-1894.
144. Thuộc địa phận tỉnh Hải Dương.
145. Đây là Phủ Toàn quyền cũ gần bờ sông, nằm trên địa điểm ngày nay là
Bảo tàng Lịch sử Việt Nam. (HĐ)
146. Nguyên văn ‘évêque in partibus’: Giám mục hiệu toà là Giám mục
không có giáo phận. Chính xác hơn, vị Giám mục này đứng đầu một giáo
phận chỉ có trên danh nghĩa, thường là một thành phố cổ đã từng có tòa
Giám mục, vì lý do nào đó nay không còn. Giám mục hiệu toà thường thực
hiện nhiệm vụ là một Giám mục phụ tá. Trong Công giáo Rôma, Giám mục
hiệu tòa nếu không là Giám mục phụ tá thì thường là sứ thần Tòa thánh
hoặc người đứng đầu một cơ quan trong Giáo triều.
147. Nguyên văn ‘d’Excellence’: Đức ông hoặc Ngài; là cách gọi những
người có tước vị cao như bộ trưởng, đại sứ, tổng giám mục… Hoàng Cao
Khải (1850-1933) là nhà văn, nhà sử học và là đại thần thời vua Thành Thái
triều Nguyễn. Hoàng Cao Khải được thăng chức Khâm sai Kinh lược Bắc
Kỳ, tước phong Duyên Mậu quận công (1890). Năm 1897, Nha Kinh lược
Bắc Kỳ bị bãi bỏ, Hoàng Cao Khải được điều về Huế lãnh chức Thượng thư
Bộ Binh và làm Phụ chính đại thần cho vua Thành Thái, hàm Thái tử Thái
phó, Văn minh điện Đại học sĩ. Như vậy, Hoàng Cao Khải là viên Kinh
lược sứ Bắc Kỳ cuối cùng của triều Nguyễn. Hoàng Cao Khải nổi tiếng là
nhân vật thân Pháp, năm 1884 Pháp chiếm Bắc Kỳ, trong khi các phong
trào chống Pháp nổi dậy Hoàng Cao Khải đã bắt tay với Pháp để đàn áp các
phong trào này, điển hình là cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy.
148. Trên thực tế, người Bồ Đào Nha tuy có buôn bán, nhưng không đặt
thương điếm ở Kẻ Chợ (Hà Nội). (HĐ)
149. Đại La, còn có các tên gọi khác là Đại La thành, Thành Đại La, La
Thành, là tên gọi trước đây của Hà Nội trong hai thế kỷ VIII và IX. Dalila
còn là tên một phụ nữ đẹp nổi tiếng trong Kinh Thánh.
150. Nay là hồ Hoàn Kiếm.
151. Nay là phố Tràng Tiền.
152. Vườn hoa Paul Bert, vườn hoa Chí Linh, nay là vườn hoa Lý Thái Tổ.