KÉO, BÚA, BAO - LÝ THUYẾT TRÒ CHƠI TRONG CUỘC SỐNG THƯỜNG NGÀY - Trang 232

176. Nguyễn Trọng Hợp (1820-1902) là danh thần triều Nguyễn. Ông đỗ
Tiến sĩ khóa Ất Sửu (1865), làm quan dưới bảy đời vua từ Tự Đức đến
Thành Thái, giữ các chức từ Tri phủ đến chức Kinh lược Bắc Kỳ (1886),
Thượng thư Bộ Lại (1887), Tổng tài Quốc sử quán, Đại thần Cơ Mật viện,
Văn Minh Đại học sĩ, Phụ chính Đại thần của vua Thành Thái (1889-1897).
177. Đây là 36 bài thơ được dịch từ tập Tây tra thi thảo, gồm 68 bài thơ, của
Nguyễn Trọng Hợp làm trong khi đi sứ Pháp, vịnh phong cảnh cửa biển
Cần Thơ, Singapour, Colombo, Hồng Hải, Kênh đào Suez, Paris, xem mặt
trời mọc v.v.. Ba mươi sáu bài này được dịch sang tiếng Pháp và in ở Hà
Nội năm 1897.
178. Nguyên tác viết ‘Dinh-Hoan-Chi-Luoc’, có thể là cuốn dư địa chí
Doanh Hoàn Chí lược. Cuốn sách về địa lý thế giới này được biên soạn vào
năm thứ 28 (Kỷ Dậu, 1849), niên hiệu Đạo Quang, triều vua Thanh Tuyên
tông (Mân Ninh, 1821-1851), in vào đời vua Quang Tự nhà Thanh (1875-
1909), Trung Hoa.
179. Những bài thơ này trích trong tập Tây tra thi thảo đã được dịch ra tiếng
Pháp và được tác giả trích dẫn ở đây; tuy vậy bản dịch tiếng Pháp đã
chuyển những bài thất ngôn tứ tuyệt này thành những bài thơ sáu câu,
Alpha Books đã tra cứu và dịch nghĩa từ nguyên bản tiếng Hán. Tài liệu
tham khảo: Nguyễn Trọng Hợp, Tây tra thi thảo, Sách in năm 1884. Ký
hiệu: VHv 1411, Viện Nghiên cứu Hán Nôm.
180. Clovis I (466-511): Vua của Vương quốc Frank có lãnh thổ bao trùm
Tây Âu. Năm 486, sau chiến thắng Syagrius trong trận Soissons, sự thống
trị của Clovis I mở rộng ra toàn miền bắc xứ Gaule. Thập niên 490, lãnh địa
của Clovis mở rộng thêm về phía Địa Trung Hải. Năm 508 ông lấy Paris
làm kinh đô của vương quốc mình.
181. Nguyên văn ‘chasse de Truong-Duong’, năm 32 trước Công nguyên là
năm Hán Thành đế trị vì.
182. La Phù là một trong thập đại danh sơn của Trung Hoa, thuộc địa phận
huyện Bác La, Huệ Châu, bên bờ Đông giang, miền trung tỉnh Quảng
Đông. Núi này có nhiều cảnh đẹp, được xem là chốn thần tiên thường giáng
hạ.