không nên quá tự mãn. Chúng ta có thể không có những nhà cầm
quyền chuyên chế, nhưng thường sẽ có một hoặc nhiều nhóm đa
số có vị thế chèn ép lợi ích của các nhóm thiểu số. Những nhóm
thiểu số cũng có thể mang quyền lực lớn, đặc biệt nếu liên quan
đến tài sản. Các cá nhân có thể nghĩ rằng họ được đại diện, nhưng
nhiều phân tích về các hệ thống bầu cử cho thấy rằng sự đại
diện bình đẳng cũng huyễn hoặc chẳng kém gì nhà cầm quyền
nhân từ cả. Bản thân các đại biểu được bầu cũng thường khuất phục
trước những lợi ích thụ hưởng, và chúng ta đều biết rõ họ còn nhận
hối lộ nữa. Dĩ nhiên, các hệ thống luật pháp và tư pháp có thể đóng
vai trò nhà cầm quyền độc lập, nhưng luật pháp cũng có thể trở
thành công cụ trong tay kẻ có quyền. Theo lời thoại bất hủ của ông
Bumble
trong cuốn tiểu thuyết Oliver Twist của văn hào Charles
Dickens, nếu các thẩm phán chỉ dựa trên câu chữ trong luật thay vì
diễn giải chúng theo nghĩa thông thường, thì những câu chữ đó chỉ
đáng vứt đi.
Luật pháp cũng có thể mất đi sức mạnh trong nhiều tình huống
thông thường. Nếu có người chen vào khi xếp hàng hay không làm
hết phần việc của mình trong một hợp tác xã, thì viện dẫn luật cũng
vô ích. Việc dẫn luật trong các bối cảnh quốc tế nghiêm trọng cũng
vô ích không kém. Đôi khi, việc duy trì một nền hòa bình không ổn
định – như trường hợp Đảo Síp bị chia rẽ – là hữu ích, nhưng thường
lại không hiệu quả (hãy nghĩ xem đã có bao nhiêu người lên tiếng
kêu gọi các quốc gia tuân theo các Hiệp ước Quốc tế Cốt lõi về
Nhân quyền của Liên Hiệp Quốc
, nhưng rồi các nước vi phạm
vẫn phớt lờ chúng), hoặc nó sẽ trở thành công cụ của bên mạnh hơn
(như trong trường hợp Liên Hiệp Quốc, bên mạnh hơn chủ yếu là
những quốc gia có quyền phủ quyết). Tuy nhiên, chúng ta phải
thực thi những thỏa thuận hợp tác như thế nào đây? Liệu còn cách
nào khác không? Theo lý thuyết trò chơi, câu trả lời là “có”.
