Đôi khi, ta có thể thực hiện điều này bằng cách gán giá trị đô-la,
nhưng thường thì không thể. Để khắc phục vấn đề này, họ đã tạo
ra một trong những từ xấu xa nhất trong tiếng Anh – util. Util đơn
giản là một con số thể hiện tính thiết thực (utility) tương đối của
một kết quả khi tính thiết thực đó không thể diễn giải bằng tiền.
Đây dường như là một phương thức vô nghĩa, nhưng thực ra nó sẽ cho
phép ta so sánh kết quả của các chiến lược khác nhau khi tiền bạc
không còn là đơn vị đo lường phù hợp hoặc khả dụng.
Khi được yêu cầu xếp hạng mức độ ưu tiên theo thang điểm từ 1
đến 10, tức là chúng ta đang chấm điểm bằng util. Kết quả thí
nghiệm chia sẻ bánh kem của tôi cũng trở nên hợp lý ngay khi tôi yêu
cầu vị khách cùng đi chấm điểm ưu tiên theo cách này. Đầu tiên,
tôi yêu cầu cô chấm điểm hai miếng bánh như thể cô vừa mua
chúng ở cửa hàng, nơi hai miếng bánh có giá như nhau và chúng
cũng không phải hàng giảm giá hay quá đắt. Vị khách cho điểm
miếng bánh lớn là 5 và miếng bánh nhỏ là 4. Sau đó, tôi yêu cầu
cô chấm điểm cảm giác của mình khi lấy miếng bánh nhỏ hoặc lớn
hơn theo thang điểm tương tự. Cô liền cho điểm miếng bánh nhỏ là
8 (đó là một chiếc bánh rất ngon) và miếng lớn là 4. Nếu coi
những điểm số này là util rồi cộng chúng lại với nhau, thì cô đã
chấm tổng cộng 12 util cho miếng nhỏ và 9 util cho miếng bánh
lớn. Điều này đã minh họa hết sức rõ ràng cho việc cô chọn miếng
bánh nhỏ. Thật hoàn hảo!
Tôi đã lặp lại thí nghiệm trên tại nhiều bữa tiệc khác nhau, với
những khay bánh hoặc khay đồ uống khác nhau. Kết quả hầu
như luôn giống nhau và không phụ thuộc vị khách tôi mời là nam
hay nữ, bởi cả hai giới dường như đều nhận được nhiều util hơn khi
chọn miếng bánh nhỏ. Điều này càng được khẳng định khi tôi yêu
cầu họ gán giá trị số. Điểm khác biệt có chăng là chính tại quốc gia
đó – nước Anh, đất nước đặc biệt coi trọng sự lịch thiệp. Tuy nhiên,
