nhau về cơ bản. Những con người thuộc giới anh e sợ mọi sự chuyên chính
có thể xung đột với sự tự do cá nhân vốn là nguyên nhân chính dựa đến tình
trạng cô đơn đáng buồn của họ.
Thân phận và tâm trạng của cả một tầng lớp trí thức Tây Âu trong những
tháng ngày hòa bình cuối cùng trước cuộc thế chiến thứ hai đã được mô tả
một cách hết sức chân xác và sinh động trong Khải Hoàn Môn. Thật ra, bản
thân tác giả cũng bất lực trước việc tìm ra lối thoát cho mình và cho những
nhân vật mà mình xây dựng để gửi gắm tâm sự của mình vào đấy. Nhưng
tinh thần nhân đạo chân thành của ông, tình thương không bờ bến của ông
đối với những con người hèn mọn bị xã hội tư bản chủ nghĩa đày đọa, và
thái độ trung thực trong trẻo như pha lê của ông đã làm cho ông tạo nên
được một áng văn hiện thực chủ nghĩa sâu xa có sức làm rung chuyển
những cảm xúc sâu xa nhất của người đọc, mà đồng thời cũng cho phép ta
hiểu đúng tâm trạng của những con người bị chủ nghĩa cá nhân đẩy vào
tình trạng cô đơn không có lối thoát.
Nhà xuất bản Văn Nghệ TP. Hồ Chí Minh
