KHẢO LUẬN VỀ ÔNG PHAN THANH GIẢN - Trang 204

Tháp nhưng rốt cuộc rồi họ thất vọng vì không thấy có một dấu hiệu nào
thay đổi mà tình trạng bất ổn còn gia tăng hơn lúc trước. Mức độ các đoàn
dân quân kháng chiến xuất phát từ Đồng Tháp Mười để đánh phá càng lúc
càng nhiều và lan rộng khắp nơi. Những tiền đồn của quân xâm lược Pháp
ở Mỹ Tho bị tấn công. Quân kháng chiến hô hào tuyên truyền rằng người
Nhật Bản sẽ trợ giúp để chống quân xâm lược Pháp.
Vào cuối tháng 3 dl, dân quân kháng chiến đánh chiếm đồn Cái Nứa ở Mỹ
Tho khiến quân Pháp phải hành quân tái chiếm nhiều lần mới tạm yên.
Không thể để tình trạng xáo động kéo dài, quân xâm lược quyết định mở
cuộc hành quân bình định vùng Đồng Tháp Mười. Từ bên ngoài, đoàn quân
của Pháp gồm có 100 quân chính quy người Pháp, 250 lính tập người bản
xứ với thành phần chỉ huy gồm có 3 đại úy người Pháp, quản Tấn và huyện
Lộc, chia nhau đi theo 3 lộ trình xuyên đầm lầy tấn công vào cứ điểm trung
tâm của kháng chiến quân. Ngày 16 tháng 4 dl năm 1866 quân Pháp tấn
chiếm Đồn Tả, một đồn chính yếu ở trung tâm Đồng Tháp do 350 quân
kháng chiến trấn thủ và 40 khẩu đại pháo. Một đại đội quân từ tàu chiến la
Fusée được tăng viện: quân kháng chiến chống cự mãnh liệt liệt nhưng cuối
cùng phải bỏ chạy tứ tán. Chỉ huy kháng chiến quân thiên hộ Dương chạy
thoát, nhiều dân quân kháng chiến bi quân xâm lược bắt sống ở Cái Thìa
(Mỹ Tho) trong số đó có một binh sĩ Pháp đào ngũ tên là Linguet đi theo
kháng chiến bưng biền Đồng Tháp Mười.