KHẢO LUẬN VỀ ÔNG PHAN THANH GIẢN - Trang 211

soái hạm Ondine để gặp La Grandière yêu cầu quân Pháp rút lui nhưng La
Grandière nhất quyết cự tuyệt, đòi quan binh triều đình tại 3 thành Vĩnh
Long, An Giang, Hà Tiên phải đầu hàng. Biết rằng không thể nào làm thay
đổi tình thế, Phan Thanh Giản yêu cầu La Grandière ra lệnh cho thuộc hạ
không được giết hại, cướp bóc tài sản của dân chúng trong thành. La
Grandière chỉ hứa rằng các quan lại của triều đình Đại Nam sẽ vẫn giữ các
nhiệm vụ cũ sau khi đoàn quân của Pháp chiếm đóng 3 tỉnh với điều kiện là
Phan Thanh Giản phải xuống lệnh cho họ đầu hàng và các nhóm kháng
chiến phải ngưng hoạt động tại các nơi đó Phan Thanh Giản viết thơ cho
các đốc trấn thành An Giang (Châu Đốc), Hà Tiên, thông báo là thành Vĩnh
Long đã bị bao vây, yêu cầu quan binh giao nộp thành cho người Pháp để
dân chúng không bị liên lụy vì chiến tranh. Khi Phan Thanh Giản trở về thì
quân Pháp đã chiếm đóng thành Vĩnh Long.
La Grandière liền cử đại tá Rebout làm chỉ huy trưởng quân sự 3 tỉnh miền
Tây và đại úy Bourchet làm thanh tra bản xứ (tỉnh trưởng) tỉnh Vĩnh Long.
Ngày 20 tháng 5 âl (21 tháng 6 dl năm 1867), hạm trưởng Galey và giám
đốc Nội vụ P. Vial đưa tàu chiến Biên Hòa cùng một lúc với một số pháo
thuyền và binh sĩ đỗ bộ xuống tiến chiếm An Giang (Châu Đốc). Trên lộ
trình chuyển quân, họ gặp 2 chiếc ghe buồm có che lọng và hiệu kỳ chỉ huy
của quan tổng đốc Hà Tiên. Viên tổng đốc được yêu cầu lên chiến hạm
Biên Hòa, nhận lệnh thư của Phan Thanh Giản và bị giữ lại trên tàu cho đến
lúc tàu đến An Giang (Châu Đốc).
Vào 11 giờ đêm, tất cả lực lượng của Pháp đã được phối trí sẵn sàng để hạ
thành An Giang.
Tổng đốc An Giang được gọi ra tàu Biên Hoà để nhân lệnh đầu hàng của
Phan Thanh Giản. Tổng đốc An Giang cùng với hai quan Bố chính và Án
sát âm mưu bắt Vial và Galey làm con tin nhưng mưu sự bất thành. Quân
Pháp vào chiếm đóng thành An Giang. Sáng ngày hôm sau 22 tháng 6 dl
1867, soái hạm Ondine đến thành Ang Giang, La Grandière vào thành cắt
đặt nhân sự, cử trung úy bộ binh Vignes làm thanh tra bản xứ tỉnh Sa Đéc.
Hạm trưởng Valey được thăng thiếu tá.
Ngày 22 tháng 5 âl (23 tháng 6 dl năm 1867), thiếu tá Galey trên tàu chiến