KHẢO LUẬN VỀ ÔNG PHAN THANH GIẢN - Trang 225

đoàn quân "bỏ túi" Tây phương. Ví bằng lá thư nầy do người Pháp ngụy tạo
ra thì nó vẫn có hiệu quả để cho hậu thế hiểu được rằng người Pháp đã thấy
rõ được thực trạng tồi tệ của vua quan triều đình nhà Nguyễn dưới thời Tự
Đức để rồi kể từ lúc đó họ có thể tự tin về sức mạnh xâm lược của mình, để
lên giọng cao ngạo, tự do thao túng, bắt chẹt, thực hiện ý đồ bành trướng
lãnh thổ thuộc địa của họ.
♠ -Xin do tỉnh thần 3 tỉnh Vĩnh Long, An Giang, Hà Tiên, đem sao lục 12
điều ước cũ, đưa đi treo dán, để hiểu bảo cho sĩ dân đều biết, khiến đều yên
ở làm ăn . . . . . . . . . . . . .Bèn xuống dụ cho tỉnh thần 3 tỉnh sức khắp cho
các hạt biết, có ai mượn tiếng là mộ nghĩa, thì không được vào trong địa
giới, mà các quan phủ, huyện một khi trông thấy tức thời bắt ngay đem
giải; nhà dân có ai chứa chấp, cũng bắt tội như kẻ phạm:
Đây chính là thời điểm khởi đầu để "nhân dân của quản Định" tức giận với
vua quan triều đình nhà Nguyễn khi họ biết là mình bị lừa dối lợi dụng và
nay bị bỏ rơi. Phản ứng của họ là gì? Là tự tiện tôn phò quản Định lên làm
đầu lĩnh để tiếp tục những hoạt động phá rối trật tự trị an trong các vùng do
Pháp chiếm đóng và luôn cả trong các vùng đất Nam Kỳ còn dưới quyền
kiểm soát của triều đình Huế. "Nhân dân" giờ đây đã trở thành thù địch
không những đối với người Pháp mà luôn cả với quan binh của triều đình
Huế nữa. Trong một tình trạng câm giận sôi sục như vậy- câm giận sôi sụt
vì bị lừa đảo, bị qua mặt, bị lợi dụng, bị mất quyền tước, bị mất chu cấp lén
lút từ phía triều đình thì không có gì đáng phải ngạc nhiên khi nhân dân lên
án là triều đình khi dân vì sự lên án nầy là hữu lý và tất nhiên không cần
phải có tiếng đồn hay sách vỡ ghi chép lại sự lên án đó, mà cũng không cần
phải cho hàng chữ triều đình khi dân dính lên lá cờ khởi nghĩa "tưởng
tượng" của ông Trương Định.
Riêng đối với ông Phan Thanh Giản thì "nhân dân có thái độ như thế nào?
Ông quản Định tự xem mình như là thay mặt nhân dân để lên án ông Giản
và ông Hiệp bằng cách dán bản án Phan, Lâm mãi quốc lên trên lá cờ khởi
nghĩa tưởng tượng mà người đời sau đã thêu may cho ông.
Hiện tượng người đời sau thêu may cờ Chính nghĩa cho các nhân vật lịch
sử nổi tiếng không phải chỉ mới xảy ra từ thời ông Định mà nó đã từng xảy