NQS
Khảo Luận Về Ông Phan Thanh Giản
Chương 2
Dẫn nhập
NHỮNG NGUYÊN DO CHỦ YẾU TRONG CUỘC CHIẾN XÂM LĂNG
CỦA NGƯỜI PHÁP VÀ SỰ THẤT BẠI CỦA TRIỀU ĐÌNH NHÀ
NGUYỄN TRONG VIỆC CHỐNG NGOẠI XÂM ĐỂ GIỮ NƯỚC
Từ thế kỷ thứ XIX, một nước ĐẠI VƯƠNG QUỐC VIỆT NAM được hình
thành khi triều đại họ Nguyễn được khai sáng, và hoàng đế Gia Long đã đặt
nền móng để tạo dựng đất nước Việt Nam thành một quốc gia tiên tiến. Tất
cả các cơ cấu trong guồng máy cai trị của hoàng đế đều được cải tổ và đã
hoạt động tích cực để phát triển theo đà tiến bộ của nền văn minh và kỳ
thuật thế giới. Luật lệ được đổi mới để thay thế cho các luật lệ già nua lỗi
thời từ niên hiệu Hồng Đức dưới triều đại của vua Lê Thánh Tông trong thế
kỷ thứ XV. (Có dư luận cho rằng bộ luật Gia Long chỉ bắt chước theo bộ
luật của nhà Thanh ở Trung Quốc thua xa bộ luật Hồng Đức. Nếu xét cho
cùng, nền cổ luật từ thời Đinh, Tiền Lê, Lý, Trần và Hậu Lê, tất cả đều bắt
chước theo các luật lệ của Trung Quốc. Có một điều ngạc nhiên là, khi sơ
khởi thiết lập guồng máy hành chánh cai trị, Charner đã không dám đem áp
dụng ngay luật lệ của nước Pháp tại các vùng đất của Đại Nam mà Pháp
vừa mới chiếm được nhưng lại phải lục lạo tìm kiếm cho bằng được bộ luật
Gia Long để phiên dịch ra tiếng Pháp và phổ biến ngay cho các chức quyền
hành chánh của họ áp dụng kèm theo chỉ thị phải theo luật lệ và phong tục
của người Đại Nam trong việc cai trị làng nước).
Những công trình như cầu cống, đường xá, sông ngòi, kênh rạch, đê đập,
kho lẫm, bến cảng, thành trì, tất cả đều được thực hiện một cách quy mô
liên tục, đạt được thành quả rất tốt và có giá trị lâu bền. Các định chế về tổ
chức quân đội, giáo dục, tài chánh cũng được đổi mới. Chính người Pháp
phải công nhận rằng nước Việt Nam dưới thời Gia Long đã tiến xa hơn
nước Nhật Bản đến 60 năm và trở thành một trong những cường quốc quân
sự trong vùng bán đảo Đông Dương. Chỉ người ngoại quốc Âu châu nào có
