KHẢO LUẬN VỀ ÔNG PHAN THANH GIẢN - Trang 9

năng lực mới được hoàng đế Gia Long tuyển chọn để phục vụ như những
kẻ đi làm thuê trong các công trình canh tân xứ sở Việt Nam.
Năm 1817, khi tàu buôn đầu tiên của Pháp đến xin giao thương, hoàng đế
Gia Long đã chấp thuận nhưng vẫn dành chủ quyền cho nước Việt Nam
trong việc ấn định thể thức giao thương và quyền lựa chọn các mặt hàng
hóa xuất nhập.
Chính sách đế quốc thuộc địa của người Anh ép đặt vào Singapore năm
1819 khiến cho hoàng đế Gia Long nghi ngờ và mất tin tưởng vào thiện ý
của người ngoại quốc gốc Âu Châu, vì thế trước khi qua đời , năm 1820,
hoàng đế Gia Long đã trối lại cho hoàng đế Minh Mạng nên đối xử tốt đẹp
với người Âu Châu, đặc biệt là đối với người Pháp nhưng tuyệt đối không
để họ tạo ảnh hưởng để xen lấn vào nội tình của nước Việt Nam. Đối với
Minh Mạng thì lời trối của Gia Long còn chưa đủ bởi vì dưới triều đại
Minh Mạng, chính sách bất hợp tác với ngoại bang Âu Châu được áp dụng
một cách cứng rắn, triệt đễ và quay về với truyền thống vọng Trung Quốc
của nước Việt Nam từ ngàn xưa. Thiệu Trị nối nghiệp, tiếp tục theo đường
hướng cai trị của vua cha rồi nay đến Tự Đức cũng thế. Kế đến chiến tranh
giữa người Anh và người Miến Điện xảy ra vào năm 1826 càng khiến cho
những con cháu nối nghiệp của Gia Long thêm lo âu nghi ngại và họ càng
hướng về mẫu mực văn hóa, đạo đức của Trung Quốc dùng làm kim chỉ
Nam để giữ và xây dựng đất nước Đại Nam. Họ là những nhà cai trị giỏi
nhưng Minh Mạng nổi bật, chỉ kém thua vua cha Gia Long mà thôi.
Quyền lực chính trị tập trung vào tay của hoàng đế ; không có một quyền
lực trung gian; quan lại triều đình chỉ là công cụ thi hành quyền lực của
hoàng đế. Tất cả người dân trong nước đều được coi như là bình đẳng, là
tôi thần của vua, được thưởng hay chịu phạt ngang nhau theo một chế độ
luật pháp duy nhất. Không có một ngạch quan quân sự riêng mà cũng
không có sự phân cách giữa quyền lực quân sự và quyền lực hành chánh:
quan đứng đầu cai trị một vùng lãnh thổ cũng là tư lệnh quân sự cao cấp tại
vùng đó nhưng không phải vì thế mà được hưởng cấp bổng gắp đôi.
Quan lại được tuyển chọn trong các tầng lớp dân chúng lương thiện, không
phân biệt nghèo giàu, qua các khoá thi định kỳ được tổ chức tại các tỉnh