- Nếu quan lớn có lòng thương đến kẻ già thì còn nói gì nữa - bà lão đáp.
Từ đấy bà lão đi theo Hải đến chỗ làm quan, cái ăn cái mặc được chu cấp tử
tế. Một hôm bà lão trông thấy Trạng thì bỗng òa lên khóc. Mọi người xúm
lại hỏi bà, bà lão nói:
- Trước khi đẻ được con trai có cái nốt ruồi ở chân bên phải. Bây giờ tôi
trông thấy ở chân phải quan có cái nốt ruồi, tôi nhớ đến con tôi, xin các ông
tha lỗi cho.
Bấy giờ Trạng mới tin bà lão đích thì là mẹ mình. Hai mẹ con nhận ra nhau
và ôm nhau mà khóc. Còn người lái buôn tự biết mình có lỗi đến thú tội với
Trạng, nhưng Trạng xét công lao của bố nuôi đã cho mình học nhờ đó mới
có ngày hôm nay, nên vẫn tỏ ra một lòng hiếu kính, phụng dưỡng bố mẹ
nuôi và mẹ đẻ như nhau.
*
* *
Về sau có lần Trạng được vua sai làm chánh chủ khảo đi chấm thi ở trường
Sơn-nam. Trạng ra đầu bài hiểm hóc, học trò ứng thi không có hy vọng
được đỗ, bèn bí mật bàn nhau ước định nổi dậy phá trường thi. Nghe tin,
Trạng lấy làm lo sợ phải ra đầu bài khác để cho họ thi lại. Sau đó, Trạng
cho người dò la, cuối cùng cũng bắt được người học trò chủ xướng. Tuy
mới chỉ là âm mưu, nhưng Trạng cũng khép y vào tội chết. Bố mẹ người
học trò đến kêu khóc với Trạng nói nhà mình "độc đinh", chỉ có nó là con
nối dõi, vậy xin nộp một ngàn quan tiền để chuộc mạng. Nhưng Trạng đang
cơn giận dữ, nhất định ra lệnh trảm quyết không tha.
