Chỗ chôn Can-tóc mọc lên một cây chuối. Người bố chặt cây chuối nhưng
lúc trở lại, ở chỗ gốc chuối đã mọc lên một cây tre. Sợ quá, hắn ngã xuống
sông, bị sấu ăn thịt. Thấy tre có bóng mát, vua đến nghỉ. Tre rủ cành che và
quạt cho vua ngủ. Vua quyến luyến cây tre, ngày nào cũng đến đấy nghỉ.
Can-tóc hiện ra khẽ chạm vào người vua mấy lần. Và cũng mấy lần vua
tỉnh giấc. Cuối cùng hai vợ chồng gặp nhau, cùng nhau cười vui về cung.
Thấy thế Song Ang-cát bỏ chạy vào rừng. Từ đấy không ai còn thấy mẹ
con hắn [11] .
Trước khi tìm hiểu một số dị bản khác của truyện Tấm Cám, cần phải thấy
Tấm Cám là một trong những truyện cổ tích phổ biến nhất thế giới. Mê-lê-
tin-xki (Mélétinski) trong Nhân vật trong truyện cổ tích thần kỳ xuất bản ở
Mat-xcơ-va năm 1958 cho biết, con số dị bản của truyện Tro bếp (tên nhân
vật chính của loại truyện Tấm Cám ở châu Âu) trên thế giới đã lên đến năm
trăm và còn có thể nhiều hơn nữa. Tuy nhiên, theo chúng tôi, truyện của ta
cũng như truyện của Cham-pa, v.v... cũng là loại dị bản đặc biệt. Nếu một
truyện cổ tích có thể phân đoạn được thì truyện Tấm Cám của ta có thể chia
làm ba đoạn, mỗi đoạn có một chủ đề với những hình tượng như sau:
1. Mâu thuẫn giữa dì ghẻ và con chồng tập trung quanh hình tượng chủ yếu
là con cá bống và đôi giày.
2. Những cuộc tái sinh của Tấm xoay quanh hình tượng chủ yếu là con
chim vàng anh và quả thị.
3. Cuộc báo thù của Tấm với hình tượng lọ mắm làm bằng thịt con Cám,
trong đó có cái đầu lâu con Cám.
Những truyện của các dân tộc thường chỉ có một hoặc hai đoạn có thể kết
