nhớ cùng". Trở về, nàng uống thuốc độc tự tử, còn chàng thì đau xót bỏ đi
tu. Về sau chàng lấy Thụy Châu là người vốn do bố mẹ xưa kia "ước hẹn
gương lược’. Nhưng trong lòng chàng vẫn khắc khoải khôn nguôi, cho đến
khi người vợ mới ngửa bàn tay có dấu chữ để chồng nhận ra đó là hậu thân
của người yêu cũ, mới hết băn khoăn. "Nàng (Thụy Châu) nghe nói đến
chữ "Quỳnh"; nghĩ tiền duyên hẳn là mình chẳng sai. Ngửa tay xem dấu tỏ
mười; Vậy hay sinh hóa cơ trời lạ thay!" [6] .
Người Nghệ-an có truyện Cái hoa chanh (hay hoa khế) có nội dung khác
hẳn, trừ hình ảnh bàn tay nắm lại. Mặc dầu vậy nó vẫn cho phép ta xem
như cùng mô-típ với các truyện trên:
Một anh chàng cưới vợ, giữa tiệc cưới ban đêm, có họ hàng hai bên cùng
dự, thì bỗng nhiên có giấy của nhà vua về bắt anh phải đi lính thú ngay,
không được chậm trễ. Hai vợ chồng mới không biết tính sao, đàng xin phép
bọn lính tráng hương chức cho mình một lát để đưa nhau ra gốc chanh (hay
gốc khế) tự tình. Đoạn chồng từ giã vợ ra đi.
Trong những ngày chồng vắng mặt, thì người vợ ở nhà có thai. Làng xóm
bắt vạ người đàn bà, lấy cớ chồng vừa cưới đã phải đi ngay, sao lại có con.
Người vợ thẹn thò không biết trả lời thế nào, đành chịu nộp vạ. Đủ ngày
tháng, sinh được một đứa con trai mặt mũi khôi ngô, nhưng bàn tay luc nào
cũng co ngón lại, ai mở cũng không được. Sau năm năm hết hạn lính, người
chồng trở về. Thấy bàn tay con như thế, anh ngồi lại khẽ vuốt ra. Cũng như
các truyện trên, vuốt đến đâu tay cháu bé duỗi ra đến đó, không ngờ giữa
lòng bàn tay có một cái hoa chanh (hay hoa khế), tang chứng cho lòng trinh
bạch của người vợ [7] .
Người chăm-pa có truyện Con gà trắng và chiếc nhẫn đồng, phần nào gần
gũi với mô típ của truyện Cái hoa chanh, ở chỗ trong lòng bàn tay là một
