đồ vật chứ không phải dòng chữ, nhưng tiến triển của truyện lại có nét khác
biệt:
Cặp Thành Chớ và Mơ Nai vốn từ nhỏ được bố mẹ - nông dân nghèo khổ -
ước hẹn làm thông gia. Lớn lên, họ cùng đến ở đợ cho nhà phú hộ nhưng
vẫn yêu nhau thắm thiết. Để tỏ lòng chung thủy, một hôm họ làm lễ thề
nguyền một con gà trắng cúng trời và bẻ đôi chiếc nhẫn đồng mỗi người
giữ một nửa để làm vật tin. Thấy Mơ Nai đẹp, con trai phú hộ định bắt về
làm vợ lẽ, bèn đuổi Thành Chớ ra khỏi nhà. Thành Chớ lén đưa Mơ Nai đi
trốn nhưng không thoát. Mơ Nai bị đánh đập, sầu não rồi ốm thành bệnh
mà chết. Thành Chớ lúc ấy mồ côi bố mẹ, đón mẹ Mơ Nai cũng bị nhà phú
hộ đuổi về - về nuôi. Nhớ người yêu, một hôm Thành Chớ đánh đồng
xuống âm phủ tìm. Khi gặp, họ xin được phép vua âm phủ cho Mơ Nai
được về dương gian.
Từ đó mẹ Mơ Nai không chồng mà có thai. Trong khi đó Thành Chớ bị
quan bắt giam vì cho là tội phạm, người mẹ Mơ Nai đẻ được một đứa con
gái, càng lớn càng xinh, nhưng có bàn tay nắm lại như các chuyện trên.
Thấy nàng đẹp, nhiều người muốn lấy, nàng đặt điều kiện bất kể là ai hễ
chữa được tay mình thì lấy làm chồng. Trai trong vùng thi nhau đến nhưng
không một ai mở được. Một hôm, một người ăn mày từ xa xin đến chữa.
Mặc dầu bị bọn con trai dè bỉu, người ấy vừa chạm vào tay nàng thì tự
nhiên ngón tay xòe ra được. Trong lòng bàn tay cô ấy lúc ấy có nửa chiếc
nhẫn đồng. Người ăn mày thấy vậy cũng rút trong người ra nửa chiếc khác,
đem so lại thì vừa như in. Đó là Thành Chớ, bao năm bị giam chấp lang
bạt, nay mới trở về. Sau đó hai người thành vợ chồng [8] .
Đồng bào Dao có truyện Nghĩa vợ chồng cũng là một dị bản, nhưng ở đây
có những tình tiết lạ hơn, và ngay mô-típ chính của truyện cũng không phải
là chữ viết hay một vật gì đó trong lòng bàn tay, mà là vết sẹo:
