chúng. Một hôm chuột giấu áo cô xuống dưới đống thóc, khiến cô không về
được. Chủ của chuột và nhím tên là Sét mê cô gái đẹp, cuối cùng hai người
lấy nhau. Được ít lâu người Kinh đi buôn về kiện chuột và nhím ăn trộm
đàn, chúng đành phải trả lại. Không có tiếng đàn, cô gái buồn héo đến chết.
Nhớ vợ, Sét cầy cục chế ra một cây đàn khác. Tiếng đàn làm cho một cô
gái đêm đêm đến nghe trộm, mờ sáng đã về. Một hôm Sét buộc chỉ vào áo
cô gái, chờ khi về, lần theo sợi chỉ mới biết cô chui vào mộ vợ mình. Sét
gọi to lên, vợ Sét tỉnh dậy và sống lại như xưa[36].
Về hình ảnh người chồng (hay đứa con) đánh rơi cái lược (hay chiếc nhẫn)
vào thùng nước của thị tỳ nàng tiên, người Lào có truyện Đám cưới của
Thao Bút-sa-ba cũng có hình ảnh tương tự, lại kết hợp phần nào với hình
ảnh của truyện Quân tử (số 162). Đại lược là:
Thao Bút-sa-ba là người trai đẹp, giản dị, lại thường có lòng tốt đối với các
giống vật. Đến tuổi lấy vợ, anh đi khắp nơi để tìm một nàng. Một hôm
dừng chân ở bờ suối gần hoàng cung gặp một cô gái quảy hai thùng nước -
"Gánh nước đi đâu?", anh hỏi. - "Cho công chúa, chủ tôi" -"Cho xin uống
được chăng?" - "Được!". Về, cô gái kể lại cho công chúa hay. Trong khi gội
đầu thấy một chiếc nhẫn rơi xuống, công chúa bảo cô gái chạy ra bờ suối
xem thử người khách lạ đánh rơi nhẫn vô tình hay cố ý. Nếu quả là vô tình
thì cứ bảo chàng "về đi hỏi công chúa Keo Pha làm vợ, rồi sẽ được lại
nhẫn". Bút-sa-ba đến cầu hôn như lời dặn. Ở đây chàng cũng qua ba cuộc
thử thách: 1) nhặt cho đủ số lúa đã đếm trong một thúng đem rắc vào rừng
(nhờ sâu và kiến giúp thành công); 2) nhặt số lúa ấy đem ném xuống sông
(nhờ cá và thần sông giúp); 3) nhận cho đúng ngón tay của công chúa lẫn
trong số ngón tay của nhiều cung nữ thò ra ngoài vách (nhờ có công chúa
đeo chiếc nhẫn), chàng thắng lợi[37].
Người Phu-noi ở Thượng Lào có truyện Công chúa Nân (hoặc Nang) Ma-
