Nguyễn đổng Chi
Kho Tàng Truyện Cổ Tích
IV. ĐẶC ĐIỂM CỦA TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT-NAM
1. YẾU TỐ TƯỢNG TRƯNG TRONG LOẠI HÌNH TRUYỆN CỔ
TÍCH VIỆT NAM NÓI CHUNG ÍT XA LẠ VỚI NHÂN TÍNH; LOẠI
TRUYỆN SINH HOẠT CHIẾM MỘT TỶ LỆ TƯƠNG ĐỐI CAO; LOẠI
TRUYỆN THẦN KỲ, TRUYỆN LÀI VẬT, TRUYỆN PHIÊU LƯU MẠO
HIỂM CHIẾM MỘT TỶ LỆ TƯƠNG ĐỐI THẤP.
Trước khi đề cập đến đặc điểm thứ nhất này cũng nên biết trong kho tàng
truyện cổ tích Việt-nam, loại truyện thần kỳ không có nhiều, hay nói khác
đi, yếu tố thần kỳ tuy vẫn có mặt trong kho tàng truyện cổ tích chúng ta,
nhưng không đậm nét. Như ở Phần thứ nhất đã có trình bày, có thể chia
truyện cổ tích Việt-nam thành ba loại (hay tiểu loại) [1] : 1) tiểu loại thần
kỳ (hay hoang đường); 2) tiểu loại thế sự (hay sinh hoạt); 3) tiểu loại lịch
sử. Từ những truyện sưu tầm được của bộ sách này (bao gồm cả truyện
chính lẫn truyện phụ, nhưng không tính vào đó những truyện ngụ ngôn,
khôi hài, tiếu lâm và những mẩu chuyện, v.v...), chúng tôi tạm làm thử một
thống kê, cũng đã thấy:
1) Tiểu loại thần kỳ có 10%
2) Tiểu loại thế sự có 30%
3) Tiểu loại lịch sử có 18%
Ta sẽ thêm vào đó một tiểu loại nữa để bao quát được những truyện chủ
yếu là thế sự nhưng có mang trong nó ít nhiều yếu tố thần kỳ [2] (hay hư
ảo), thì tiểu loại này chiếm đến non nửa: 42%. Nếu cộng gộp cả hai tiểu
loại thế sự và nửa thế sự thì rõ ràng chúng chiếm đến hai phần ba tổng số.
