yếu tố này lại gắn với nhau trong loại hình cổ tích như một chỉnh thể và
thường được biểu hiện thành mối quan hệ thẩm mỹ giữa nội dung và hình
thức, giữa cốt truyện và mô-típ, giữa chủ đề tư tưởng và sự cụ thể hóa chủ
đề ấy bằng nhân vật, bằng sự tiến triển của câu chuyện. Xác định cho được
giá trị thẩm mỹ của mối quan hệ biện chứng nói trên trong các loại hình
truyện tự sự dân gian, đó chính là yêu cầu lý tưởng đối với phương pháp
nhận thức và đánh giá của khoa cổ tích học hiện nay.
Mấy chục năm qua, do tích lũy được nhiều tài liệu mới, nhiều quan sát mới
liên quan đến bản thân phôn-clo (folklore) nói chung, cổ tích nói riêng, do
kế thừa đúng đắn thành tựu của ngành phôn-clo học, của khoảng một thế kỷ
rưỡi phát triển, nên các nhà cổ tích học nhiều nước trên thế giới đã đạt được
những thành tựu lớn lao chưa từng thấy. Qua sự tiếp cận với những cốt
truyện cổ tích cũng như những thần thoại (hoặc huyền thoại) anh hùng ca
(hoặc sử thi) v.v... của nhiều dân tộc, bằng phương pháp so sánh, đối chiếu,
các công trình nghiên cứu hiện đại đã hướng vào việc giải thích tính quy
luật của sự ra đời truyện cổ tích - chủ yếu là tiểu loại cổ tích thần kỳ, các
huyền thoại, các sử thi - và đề xuất được nhiều luận điểm có giá trị nhằm lý
giải một cách toàn diện và xác đáng hơn hẳn trước, chân tướng cũng như
nguồn gốc, quá trình di chuyển của những truyện cổ tích. Sự giống nhau
của các cốt truyện - một đặc điểm của bản thân đối tượng - trong nhiều
trường hợp có thể xem như là quốc tế về mặt loại hình, nhưng lại là dân tộc
về mặt lịch sử - xã hội, bởi vì truyện dân gian của một dân tộc vốn gắn bó
với hệ thống những quan hệ sinh hoạt xã hội cũng như với trình độ nhất
định trong sự phát triển của một hình thái kinh tế và văn hóa nào đấy, và
với những biểu tượng của nhân dân nảy sinh hợp với quy luật của hệ thống
ấy. Một tác phẩm phôn-clo (folklore) - theo Prôp (V.Ia. Propp)[8] - "ra đời
hoặc biến đổi là hoàn toàn hợp với quy luật và độc lập với ý muốn của con
người ở tất cả những nơi hình thành những điều kiện tương ứng cho điều
đó trong sự phát triển lịch sử. Hiện tượng về sự giống nhau có tính chất
