tiểu thuyết
古 今 小 說 ..., giáo huấn có Nhị thập tứ hiếu 二 十 四 孝, Ám
thất đăng
暗 室 燈... vân vân và vân vân.
Kho tàng truyện cổ Trung-quốc còn đặc biệt ở chỗ, từ rất xưa nó đã thu hút
truyện cổ của rất nhiều dân tộc. Trong quá trình phát triển và bành trướng
lâu dài để trở thành một đế quốc rộng lớn, truyện cổ tích của các dân tộc
ngoài Hán tộc, hoặc có biên cương bị gồm thâu vào bản đồ Trung-quốc,
hoặc trở thành những dân tộc phiên thuộc triều cống, mặc nhiên lớp này lớp
khác lần lượt nhập vào kho chung. Lấy một ví dụ: truyện Nàng Diệp Hạn -
một dị bản của truyện Tấm Cám, tức là nàng Tro Bếp phương Tây - được
chép trong sách Dậu dương tạp trở
酉 陽 雜 俎 của Đoàn Thành Thức 段
成 式 với lời ghi chú của chính tác giả cho biết là sưu tầm được tại một địa
điểm thuộc "phương Nam" Trung-quốc, hẳn nằm vào trường hợp này, vì
chủ yếu nó chỉ xuất hiện và lưu truyền ở phương Nam mà dường như chưa
tìm thấy một dị bản nào ở phương Tây và phương Bắc Trung-quốc[12].
Ngoài ra, trong những thế kỷ đầu công nguyên, đạo Phật từ Ấn-độ cũng
được du nhập vào Trung-quốc, do đó nước này lại còn tiếp thu rộng rãi các
phật thoại thông qua việc truyền bá giáo lý. Những bích họa miêu tả một
loạt trích đoạn rút ở sự tích đức Phật còn được giữ lại trong hang đá Đôn-
hoàng
敦 皇, chứng tỏ chúng không phải chỉ được kể bằng miệng, mà từ
khá lâu còn được viết, được vẽ để cho tín đồ dễ thuộc, dễ hiểu. Do ảnh
hưởng của tư tưởng Phật giáo nên không chỉ có phật thoại, mà còn hệ thống
truyện cổ tích và huyền thoại sử thi của Ấn-độ, Ba-tư (Iran) v.v... cũng
được lan truyền vào Trung-quốc khá sớm.
2. Như đã nói, Ấn-độ là nơi được nhiều học giả phương Tây coi là cái nôi
của huyền thoại và cổ tích thần kỳ. Hơn bất kỳ kho tàng truyện cổ của dân
