v.v... và nhiều những tập sưu tầm khác, chẳng hạn: Truyện giáo lý Puraha,
hay Thánh ca Thượng đế Bhagavat Gita...
Sau tất cả những tìm tòi phát hiện và thu thập nói trên, còn phải kể đến
công phu sưu tầm, điền dã của Nguyễn Đổng Chi trong vòng 50 năm, nó
giúp ông vừa tìm thêm những nguồn tư liệu sống động, tươi rói không có
trong sách vở hoặc có giá trị bổ sung cho sách vở, vừa có điều kiện hình
dung rõ ràng hơn một diện mạo đích thực của cổ tích mà mình phải góp
phần dựng lại - một thứ cổ tích không xơ cứng mà còn tồn tại uyển chuyển,
tự nó, như nó vẫn tồn tại từ miệng này qua miệng khác ở giữa cuộc đời.
Và đến đây, cái gia tài cổ tích của Nguyễn Đổng Chi đã có thể nói là hoàn
thành, với một sức chứa không kém phần bề bộn. Mục tiêu tiếp cận thể loại
đòi hỏi ông bước sang một giai đoạn mới trong thao tác nghiên cứu. Hơn ai
hết, ông là người hiểu rõ ý nghĩa lớn lao của tuyển tập mà ông nung nấu
trong nhiều thập kỷ. Tòa kiến trúc Kho tàng truyện cổ tích Việt-nam do ông
tạo dựng lên từ những chất liệu quý giá và đáng tin tưởng đó thực sự là một
tập đại thành của mọi ngọn nguồn cổ tích bản địa.
II- KHẢO DỊ - THAO TÁC ĐẦU TIÊN ĐEM LẠI CHO TRUYỆN CỔ
TÍCH VIỆT-NAM MỘT CÁI NHÌN ĐỐI SÁNH
Vượt xa tất cả những tuyển tập sưu tầm khác, Nguyễn Đổng Chi đã làm
cho truyện cổ tích Việt-nam bội thu lên rất nhiều, nhờ cách kể chuyện có
thêm phần "khảo dị". Đây là một công việc đối chiếu rất vất vả, đòi hỏi một
sự kiên trì tìm kiếm tử công phu, nhưng kết quả của nó là mỗi một cốt
truyện thường phát hiện ra không ít những cốt truyện tương đồng mà ta gọi
là dị bản, có khi tới hàng chục, hàng vài chục dị bản khác nhau. Cách làm
thật khác với trước ông và cũng là hết sức mới mẻ đối với đương thời, một
thao tác quan trọng đưa đến cho truyện cổ tích Việt-nam một diện mạo
phong phú mới. Với công việc này Nguyễn Đổng Chi tất nhiên không đơn
