nhà trước khi làm sụt đất thành bể. Vì vậy sau đó, nhà người đàn bà ấy vẫn
còn nguyên trên cái gò Pò-già-mải.
Theo chúng tôi, truyện vừa kể nếu không phải là kết quả của một sự lắp
ghép truyện này vào truyện khác, thì người kể cũng đã làm cho sai lạc, vì
chủ đề trước và sau mâu thuẫn, mạch truyện không thống nhất; nhưng nó
vẫn cho ta thấy giữa truyện của người Dao và truyện của người Việt có sự
gần gũi, và có lẽ từ một nguồn gốc mà ra.
Truyện của đồng bào Thái Đồi Chiềng-on hóa thành ao sâu cũng tương tự
và có lẽ cùng một nguồn gốc với các truyện trên:
Ngày xưa thần Băng Uông cai trị thủy phủ, một hôm sai bộ hạ Thuồng
luồng đi làm một công việc trên mặt đất. Thuồng luồng hóa thành một con
hoẵng, chạy qua các bản đến đồi Chiềng-on. Dân Xá ở đây tuy biết hoẵng
là vật của thần nhưng cũng cứ kẻ giáo người lao kéo nhau đi săn. Cuối cùng
họ săn được hoẵng làm thịt chia nhau mỗi gia đình một phần. Mọi người
đều ăn thịt, chỉ có mẹ con một bà góa đi vắng, phần thịt chia cho treo ở
vách không đụng đến. Thấy bộ hạ bị giết, vua Thủy thần nổi giận, liền ra
lệnh dâng nước lên cho chết hết bọn người ăn thịt hoẵng để báo thù.
Bộ hạ vua Thủy thần bèn dâng nước lên cao. Những người ăn thịt hoẵng
chạy đến đâu đất sụt đến đó. Có một người ở vùng Nà-tiếng đến Chiềng-on
tìm người yêu. Thấy nước dâng hắn bỏ chạy đưa cả người yêu chạy theo,
nhưng đất cứ sụp dưới chân cô gái làm anh ta có nguy cơ chết theo. Cô gái
nắm lấy đuôi khố anh không rời. Một con chim ở rừng bảo anh: "Hãy cắt
đuôi khố thì không chết". Anh không muốn rời cô gái ra, nhưng sau cùng
nguy quá, đành phải bỏ. Song anh lại không có dao để cắt đuôi khố. Mãi
sau anh mới cắn đôi ống sáo tước thành mảnh sắc, cắt được khố. Cô gái rơi
lại sau, bị thuồng luồng bắt.
