1355
bảy chuyến ñi của nhà hàng hải Sinh Bá, Ả-rập (Arabie))
1
. Thực ra người Việt
cũng có loại truyện phiêu lưu nhưng khá ñơn giản, thường mang tính cách trào
phúng hoặc khôi hài. Cuộc phiêu lưu của chàng Cuội trong Nói dối như Cuội (số
60), cuộc ñời vô ñịnh của Ngốc trong Phiêu lưu của anh chàng Ngốc hay là làm
theo vợ dặn (số 190) và Chàng Ngốc ñược kiện (số 108)... ñều thuộc loại này.
Nhưng loại truyện này trong kho tàng cổ tích Việt-nam cũng không có nhiều.
Cũng có thể từ ngày xưa chúng ta ñã từng có loại truyện phiêu lưu dài hơi
hoặc tương ñối dài hơi nhưng về sau ñã bị cắt xén, chia tách thành nhiều mảnh.
Chẳng phải trong Lĩnh-nam chích quái vẫn còn dấu vết một thiên thần thoại khá
liên tục về hình ảnh Lạc Long Quân chiến ñấu chống Hồ Tinh, Ngư Tinh và
Mộc Tinh nhưng ñã mang hình thức của 3 truyện cổ riêng rẽ? Mặt khác, nếu tin
vào giả thuyết người Việt cổ vốn có nguồn gốc từ chủng tộc Anh-ñô-nê-diêng
(Indonésiens), tức là tộc người Đra-vi-ñiêng (Dravidiens) ở dưới chân Hy-mã-
lạp-sơn (Himalaya), ñã từng di cư nhiều ñợt, trải qua nhiều chặng ñi dài, từ
khoảng 5000 năm trước ñây ñể cuối cùng ñến ñịnh cư ở mảnh ñất chữ S này, thì
vì sao tổ tiên chúng ta không giữ ñược một chút ký ức gì về những cuộc phiêu
lưu vô cùng kỳ vĩ ñó
2
? Hoặc giả, môi trường sống ổn ñịnh và ñóng kín trong
khoảng hơn hai nghìn năm lại ñây, với phương thức canh tác ruộng nước, với
tầm nhìn chật hẹp, chưa dám quay mặt ra biển cả mà chỉ muốn ngoái nhìn lại
phía sau, sống lại thói quen trồng trỉa hái lượm trên ñồi núi thuở xa xưa (xem
truyện Cố ghép, số 94) ñã không cho phép người Việt sáng tạo ñược những
truyện phiêu lưu mạo hiểm, ly kỳ?
Nếu xét một cách cụ thể hơn thì ñiều kiện hàng ñầu của loại truyện phiêu lưu
là phải ñi liền với chữ viết, vì việc sáng tác loại hình này ñòi hỏi phải kéo dài
liên tục, ñều kỳ, hết truyện này bắt sang truyện khác, mãi mãi vẫn không dứt,
nếu không ñược ghi lại kịp thời thì khó lòng tránh khỏi rơi vào những mâu thuẫn
buồn cười trong tình tiết cũng như nhân vật. Nhưng chữ viết ở Việt-nam lại ñóng
một vai trò khá muộn trong ñời sống văn chương sách vở, và nhất là không
thông dụng trong tầng lớp bình dân. Vì thế, nếu trong quá khứ xa xăm người
Việt có sáng tác loại truyện phiêu lưu thì trước sau chúng cũng ñã biến mất, chỉ
sống ñược trong trí nhớ dăm ba thế hệ là cùng. Nho sĩ Việt-nam xưa kia vốn
quen coi "nôm na là cha mách qué" nên cầm chắc không mấy ai chịu nhận công
việc ghi chép truyện phiêu lưu một cách tự nguyện như các học giả phương Tây
ñã làm ñối với kho truyện của các nước cận Đông.
1
Trong Nghìn lẻ một ñêm.
2
Giả thuyết trên ñây ra ñời từ lâu, nhưng cũng ñược nhiều người bàn cãi, tranh luận và phê
phán, vì chưa ñủ ñộ tin cậy. Hiện nay giới dân tộc học tương ñối thống nhất cho rằng người
Việt-nam thuộc chủng Mông-gô-lô-ít Nam (Sud Mongoloide).
