1398
tích và những huyền thoại Trung-quốc và Ấn-ñộ, con ñẻ của hai nền văn minh vĩ
ñại và cổ kính trên thế giới, lại gần gũi về không gian với Việt-nam.
1. Trước hết, Trung-quốc là một nước tiếp liền biên giới với nước ta, và như
ñã nói, là nước ñã từng ñóng vai "kẻ xâm lược và ñô hộ" ñất nước chúng ta trong
ngót mười thế kỷ; không những thế, mãi ñến thời kỳ ñộc lập sau này cha ông ta
vẫn tiếp thu văn hóa Trung-hoa, sử dụng văn tự của họ, nên giữa hai dân tộc dễ
có những ảnh hưởng lẫn nhau trong phương thức tư duy nghệ thuật. Văn học
Trung-quốc lại là một trong những nền văn học vừa phong phú, vừa ña dạng về
nội dung cũng như hình thức. Văn học truyền miệng hay văn học viết ñều xuất
hiện từ rất lâu ñời, và quyện với nhau. Kho tàng truyện tự sự dân gian nói chung
và truyện cổ tích nói riêng của họ thật ñồ sộ, ñược ghi lại cũng khá sớm.
Từ thế kỷ thứ III trong kỷ nguyên chúng ta, thư tịch về truyện của người
Trung-quốc tích lũy ñược ñã nhiều không kể xiết
1
. Chỉ kể những tên sách
chuyên tập hợp loại truyện cổ tích thần kỳ và truyền thuyết, thần thoại, huyền
thoại cũng ñủ bề bộn. Nào là Liệt tiên truyện 列 仙 傳 của Lưu Hướng 劉 向
Cao sĩ truyện 高 士 傳 của Hoàng Phủ Mật 皇 甫 謐, Bác vật chí 博 物 志 của
Trương Hoa 張 華 (thế kỷ III), Thần tiên truyện 神 仙 傳 của Cát Hồng 葛 洪,
Sưu thần ký 搜 神 記 của Can Bảo 干 寶 (thế kỷ IV). Nào là Thần dị kinh 神 異
經, Sưu thần hậu ký 搜 神 後 記, Linh ứng lục 靈 應 錄, U minh lục 幽 明 錄,
Minh tường ký 冥 祥 記, Dị uyển 異 苑 (thế kỷ V), Thuật dị ký 述 異 記 (thế kỷ
VI), Chí quái lục 志 怪 錄, Linh quái lục 靈 怪 錄 (thế kỷ VII), Văn kiến ký 聞
見 記 (thế kỷ VIII), Tập dị ký 集 異 記, Lục dị ký 錄 異 記, Văn kỳ lục 聞 奇 錄,
Dậu dương tạp trở 酉 陽 雜 俎 (thế kỷ IX), Thái-bình quảng ký 太 平 廣 記 (thế
kỷ X), Văn kiến tiền lục 聞 見 前 錄, Văn kiến hậu lục 聞 見 後 錄, Tục bác vật
chí 續 博 物 志 (thế kỷ XIII), Bao công kỳ án 包 公 奇 案, Tây dương ký 西 洋
記 (thế kỷ XVI), Liêu trai chí dị 聊 齋 志 異 (thế kỷ XVII), Tân tề hài 新 薺 諧
(thế kỷ XVIII)
2
. Và còn vô số thư tịch khác không thuộc loại sưu tập, nhưng
trong ñó chứa ñựng rất nhiều truyện cổ hoặc những yếu tố truyện cổ, như sử ký
có Sử ký 史 記, Tả truyện 左 傳..., ñịa lý có Thủy kinh chú 水 經 注, Sơn hải
kinh 山 海 經, tiểu thuyết có Tam quốc diễn nghĩa 三 國 演 義, Thủy hử 水 許,
Kim cổ kỳ quan 今 古 奇 觀, Cổ kim tiểu thuyết 古 今 小 說..., giáo huấn có Nhị
thập tứ hiếu 二 十 四 孝, Ám thất ñăng 暗 室 燈... vân vân và vân vân.
1
Nhà Hán thường ñặt ra chức "tỳ quan" cho ñi về nông thôn góp nhặt các truyện dân gian dù
là truyện nhỏ nhặt, chép mang về, mục ñích là ñể cho triều ñình thẩm tra cách cai trị hay dở
của chính quyền ñịa phương.
2
Những sách trên có thứ ñã thất lạc, có thứ có sự thêm thắt của người ñời sau, thậm chí có thứ
ngụy tạo, v.v...
