1423
Đông Á có kể ra một loại huyền thoại, cổ tích thần kỳ và truyền thuyết lưu hành từ xa xưa tại
nhiều nước như: Ấn-ñộ (gồm nhiều dị bản trong ñó có truyện của Bắc Ấn, Nam Ấn, Cô-la,
truyện Phật giáo, truyện trong bộ Ka-tha-xa-rít-xa-ga-ra (Kathâsaritsâgara), v.v...), Trung-
quốc (3 truyện), Phù-nam (truyện Côn-ñi-ni-a), Căm-pu-chia (truyện ñã ñược tạc thành phù
ñiêu Bay-don ở Ăng-co Thom), Cham-pa (truyện có khắc ở bia), Miến-ñiện (Myanmar)
(truyện U-pa-gút-ta), Pê-gu (truyện vua Tha-ton), Thái-lan (truyện Phy-a Ru-ang), lưu vực Sa-
lu-en (truyện chàng Hói), Việt-nam (truyện Lạc Long Quân và truyện Mỹ Châu - Trọng
Thủy), In-ñô-nê-xi-a (Indonésia) (truyện Tchan-jou-koua mang tên Long tinh), Nam-chiếu
(truyện Cửu-long), Ta-li (truyện vua Ssen-p'ing),Mun-ña (truyện vua Sô-ta Na-pua), v.v...
trong những truyện ñó nhân vật chính thường là nữ, chưa chồng, nhưng do tiếp nhận (hay cảm
thụ) một cách huyền bí tinh khí của một rắn thần (hay rồng, hay người - rắn) có mang, sinh ra
con trai; ñứa bé này thường làm nên sự nghiệp kỳ lạ và có dòng dõi thường là ñế vương, v.v...
Sau ñây ñơn cử sơ ñồ một vài huyền thoại:
Của Ấn-ñộ:
• Một nhân vật nữ tên là A-ñơ-ri-ka bị Bra-ma biến làm cá, sống ở hồ Y-a-mu-ra. Một hôm,
có con diều tha một lá cây trên có nước giải của vua U-pa-ri-ca-ra ñánh rơi ở hồ. Nuốt lá cây
ấy, cá có mang, sau ñó bị sa lưới, người ta mổ bụng thấy có một trai một gái, bèn ñưa nộp vua
U-pa-ri-ca-ra. Vua nuôi ñứa trai làm con ñặt tên là Mat-si-a (cá), sau nó trở thành vua. Còn
ñứa con gái tanh mùi cá thì vua cho một nô lệ nuôi. Khi nó lớn, có một nhân vật là Pa-ra-xa-ra
ñi lại cùng nàng sau khi ñã làm cho nàng mất mùi tanh mà lại có mùi thơm như mong muốn
của nàng. Rồi ñó nàng sinh ra Vi-a-sa, tác giả bộ Ma-ha-bha-ra-ta (Mahârata).
Của Trung-quốc:
• Xưa kia, có hai con rồng thần ñến trước vua Hạ Kiệt nhả rãi trong miệng ra mà nói: -
"Chúng ta là hai vua ở Bao-thành". Có người cho biết rãi ấy là tinh khí của rồng nên vua cho
hứng vào hộp cất ñi. Trải rất lâu ñời, một hôm, một ông vua về sau nhân thấy hộp có ánh hào
quang, bèn sai mở ra xem, chẳng may ñánh rơi hộp, rãi chảy lênh láng cả cung ñiện hóa thành
những con giải nhỏ trong ñó có một con chạy vụt vào cung cấm làm cho một cung nữ 7 tuổi
có mang. Đến năm 16 tuổi, người cung nữ ấy ñẻ ñược một gái. Người ta cho ñứa bé là quái
vật ñem vứt xuống sông. Một người phạm tội ñang trốn tránh, vớt ñược liền ñưa sang Bao-
thành bán cho một người khác làm con nuôi lấy tên là Bao Tự. Nhân vật nữ này có nhan sắc
tuyệt trần, về sau ñược vua Chu U Vương nạp vào cung. Sức quyến rũ của nhân vật này làm
cho vua vô cùng say ñắm cuối cùng ñưa ñến cái chết của nhà vua.
Của Phù-nam:
• Một nhân vật bà-la-môn tên là Côn-ñi-ni-a mộng thấy thần cho một cái cung và mời lên
thuyền. Sáng dậy, nhân vật ñến ñền thần quả thấy một cái cung thần ở một gốc cây, bèn nhận
lấy và sau ñó ñi thuyền ra biển ñến xứ Phù-nam. Ở ñây có một con rắn thần (nãgi) ngự trị là
hoàng hậu Sô-ma. Côn-ñi-ni-a bắn một phát tên làm cho hoàng hậu thuần phục, bèn lấy làm
chồng. Nhân vật trở thành vua Phù-nam từ ñó.
• Riêng truyền thuyết Mỵ Châu - Trọng Thủy của ta thì tác giả Nghiên cứu về nghi lễ nông
nghiệp của người Căm-pu-chia Ê-vơ-lin Pa-rê Mat-xpê-rô (Ếveline Poret Maspéro) không cho
là ñúng. Bà nói: "Trong dị bản mà ông ta [Prơ-di~luýt-xki] ñưa ra là một nàng công chúa bị
nhà vua dùng gươm chém chết ấy [Mỵ Châu] máu của nàng chảy xuống biển hóa thành ngọc
trai; với ông ta, con rắn (nãgi) mà Côn-ñi-ni-a lấy "trở thành nàng công chúa" của truyền
