169
người nghề nhuộm thì thiếu mất chất ñen. Người ta ñành phải dùng lá cây
nhuộm thành một màu xanh sẫm tức màu chàm.
Còn truyện của ñồng bào Ba-na (Bahnar) thì giống truyện của người Lào ở
trên.
Người Miến-ñiện (Myanmar) có truyện Ba quả trứng rồng cũng có nói ñến sự
tích bộ lông Quạ:
Ngày xưa lông Quạ trắng như tuyết. Công chúa Rồng sai Quạ ñi báo tin cho
người yêu là mình ñã ñẻ ñược ba quả trứng. Người yêu của công chúa Rồng giao
cho Quạ một viên ngọc ñỏ. Quạ bọc vào trong gói ñưa về. Dọc ñường. Quạ ñói
bụng bèn giấu ngọc ở một lùm cây ñể tìm thức ăn. Không ngờ ngọc bị một
người lái buôn trộm mất và thay vào ñó một cục cứt trâu. Công chúa Rồng vì thế
giận buồn mà chết. Thần mặt trời trị tội Quạ bằng cách ñốt sém lông thành màu
ñen. Trứng Rồng không nở ñược bị nước sông la-ra-oa-ñi cuốn trôi về sau biến
thành ngọc ñỏ
1
.
Một truyện của ta Vì sao chúc mào ñỏ ñít cũng có liên quan ñến câu chuyện
thuốc nhuộm:
Có hai vợ chồng nhà nghèo làm nghề nhuộm ñiều. Một năm mất mùa không ai
tới nhuộm cả, hai vợ chồng không biết làm nghề gì mà ăn, sinh ra bực bội ñánh
nhau, bao nhiêu thuốc nhuộm lăn lóc cả sân. Vợ bị chồng ñánh ngồi vấy ngồi vá
nên thuốc nhuộm dính ñỏ cả ñít. Vì thế vợ chết hóa thành chim chúc mào, lông
ñít của nó bao giờ cũng ñỏ
2
.
Một truyện khác nói về nguồn gốc màu lông các giống chim như sau:
Xưa, Trời mới sinh các giống chim, con nào màu lông cũng trắng toát như vôi.
Có giống chim Tối mắt làm bậy mắc tội. Thiên lôi ñược lệnh Trời xuống trị tội,
nhưng vì chim nào chim ấy ñều trắng như nhau làm cho Thiên lôi nhầm lẫn. Các
giống chim ñem việc ñó kiện lên Trời. Để dễ phân biệt, Trời bèn sai Long thần
thổ ñịa tô ñiểm cho mỗi giống mỗi màu sắc khác nhau. Chỉ có giống Cò là lọt
lưới. Mãi sau Long thần cũng tóm ñược, nhưng vì hết mất màu nên chỉ ñánh cho
một dấu riêng ở mỏ
3
.
1
Theo Truyện dân gian Miến-ñiện.
2
Theo Bản khai sách Hữu-lập. Sách Vĩnh-lại, sách Nhiêu-hợp, tập II.
3
Theo Nguyễn Văn Ngọc, sách ñã dẫn.
