179
21. SỰ TÍCH ÔNG ĐẦU RAU
1
Ngày xưa, có hai vợ chồng son nhà nghèo. Họ ñều sinh nhai bằng nghề làm
thuê làm mướn. Tuy nghèo nhưng họ rất yêu nhau. Thường buổi tối sau khi ñi
làm về, hai vợ chồng ngồi bên bếp lửa hay dưới ánh trăng kể cho nhau những
chuyện xa gần mới nghe ñược, hay hát những câu tình duyên, có khi vui vẻ quên
cả cơm nước.
Một năm trời làm mất mùa, hạt gạo kiếm rất khó khăn. Tình trạng ñói kém
diễn ra khắp mọi miền. Hai vợ chồng theo lệ cũ ñi tìm việc ở các nhà giàu nhưng
chả mấy ai thuê nữa. Người vay công lĩnh nợ thì ñông mà gạo rất khan hiếm nên
khó chen vào lọt. Hơn nữa, cổng mấy lão trọc phú lại thường ñóng chặt vì chúng
không muốn cho ai quấy nhiễu.
Túng thế hai vợ chồng phải ñi mò cua bắt ốc, hoặc ñào củ, hái rau về ăn. Tuy
có ñỡ phần nào nhưng tình thế vẫn không mảy may sáng sủa. Cái chết luôn luôn
ñe dọa họ vì trận ñói còn kéo dài. Một buổi chiều, sau khi húp vội mấy bát canh
rau má, chồng bảo vợ:
- Tôi phải ñi một nơi khác kiếm ăn, không thể ở nhà ñược.
Nghe chồng nói, người ñàn bà ñòi ñi theo ñể sống chết cho có bạn. Nhưng
người chồng bảo:
- Tôi chưa biết sẽ ñi ñến ñâu và sẽ phải làm những gì. Nàng ở nhà dễ sống hơn
tôi, không nên theo làm gì cho vất vả. Chưa biết chừng tôi sẽ nằm lại dọc ñường
ñể cho loài chim ñến than khóc. Nhưng cũng chưa biết chừng tôi lại mang những
quan tiền tốt bó mo về ñây nuôi nàng cũng nên! Chao ôi! Số mệnh! Nàng hãy
chờ tôi trong ba năm, nghe! Hết ba năm không thấy tôi trở về ấy là tôi ñã bỏ xác
quê người. Nàng cứ việc ñi lấy chồng khác.
Người vợ khóc lóc thảm thiết như ñứng trước cảnh tang tóc thực sự. Nhưng
không biết làm thế nào cả, nàng ñành phải ñể chồng ra ñi.
Sau khi tiễn chồng, người ñàn bà kiếm ñược việc làm ở một nhà kia. Nhà họ
không giàu gì nhưng thương cảnh ngộ nàng, có ý giúp ñỡ cho qua những ngày
thảm ñạm. Ở ñây, người ñàn bà kiếm mỗi ngày hai bữa, trong ñó có một bữa
cháo bữa khoai. Nhờ lanh lẹ và xinh xắn nên nàng lấy ñược cảm tình của chủ.
Nhưng hình dáng người chồng thân yêu không bao giờ phai nhạt trong tâm trí
nàng.
1
Tức là ba hòn ñất nung dùng ñể kê nồi lên mà nấu. Người miền Trung gọi là ông núc. Người
miền Bắc gọi hòn ở giữa là cái ñầu rau cái, hai hòn hai bên là ñầu rau ñực, gọi chung là ông
ñầu rau.
