208
công xong anh dặn Nê-ang Pu ñừng nói với ai rồi trốn về nhà song lại bỏ quên
bao gươm lại. Tìm không ra dũng sĩ giết rồng, vua ra lệnh ñem so gươm của mọi
người, gươm ai bỏ vừa lọt cái bao do dũng sĩ ñể lại thì coi như người ấy là dũng
sĩ. Không có gươm của ai vừa bao cả. Khi lính tìm ñến nhà Dang, cả 200 người
hè vào khiêng gươm của anh mà không nổi. Dang chỉ một tay cầm gươm lên
như bỡn. gươm bỏ vừa bao. Dang ñược vua gả con gái, sau ñó ñược làm vua. Bị
các nước kéo nhau ñến ñánh. Dang thua, ñi trốn, bỏ vỏ gươm ở nước người
Khơ-me, cán ở Thái-lan, lưỡi ở người Ja-rai
1
.
Đồng bào người Cham-pa cũng có một truyện cổ tích về lịch sử gươm thần.
Truyện này ñược ghi chép từ thế kỷ III.
Phạm Văn nguyên là nô lệ chăn súc vật của một viên súy huyện Tây-quyền
thuộc Nhật-nam. Một hôm ñưa dê ñi uống nước ở khe. Văn bắt ñược hai con cá
chép mang về ñịnh nấu ăn. Lúc sắp sửa nấu thì cá bỗng hóa thành ñá nảy ra ánh
sáng kỳ lạ. Văn mang ñến thợ rèn, rèn thành gươm. Được gươm rồi, chàng ñến
trước một tảng ñá khấn rằng: "Nếu chặt vỡ ñược tảng ñá này thì ta sẽ làm vua".
Tảng ñá quả vỡ ñôi trước nhát chém của cây gươm thần.
Rồi ñó Văn xin ñăng lính. Trận nào chàng cũng tỏ ra rất gan dạ và giết ñược
nhiều giặc. Dần dần Văn ñược thăng chức và cuối cùng cướp ngôi Phạm Dật,
làm vua nước Lâm-ấp. Chàng lại cử binh ñánh các lân bang, mở rộng ñất ñai
thành một nước lớn
2
.
Truyện của người In-ñô-nê-xi-a dưới ñây cũng một mô-típ với các truyện trên,
nhất là giống với truyện ñầu của các vật ngẫu nhiên tìm ñược và lưỡi gươm thần:
Xưa ở In-ñô-nê-xi-a mỗi một hòn ñảo là một vương quốc.
Một ông vua muốn làm bá chủ, nghe nói hễ ai bắt ñược một con ngựa thần thì
nó sẽ cho ngọc và nhờ ñó có phép ñi ñược trên mặt biển, bèn sai hoàng tử và
mười võ sĩ vượt biển ñi tìm. Hồi ấy có một chàng trai trẻ tuổi một hôm câu ñược
một con cá xanh biếc bé bằng ngón tay. Cá hứa sẽ chỉ cho nơi có gươm thần vô
ñịch và tặng cho ba vật lạ ñể ñược tha: một sợi dây có phép trói người, một cây
gậy có phép ñánh người nếu ñọc lên câu chú, một cái nón nếu ñội lên ñầu thì trời
tối sầm lại. Nhờ sợi dây, anh bắt ñược ngựa thần theo mình và bảo nó nhả ngọc
quý. Ngựa còn mách cho anh có ba vật quý khác: 1. dưới ñáy sông ở kinh ñô
một nước lớn nhất có một lưỡi gươm; 2. trên ñỉnh núi cao nhất ở nước lớn thứ
nhì có một chuôi gươm; 3. giữa cánh rừng rậm ở nước lớn thứ ba có một vỏ
gươm. Ba vật ấy ñể rời nhau thì không có gì lạ, nhưng lắp vào với nhau thì trở
thành một sức mạnh vô ñịch.
1
Theo Mét-tơ-rơ (Maitre), Rừng Mọi.
2
Theo Thủy kinh chú và Đại-nam chính biên liệt truyện.
