263
kể xong, chúa lập tức rút bảo kiếm, sai viên thám tướng mang ngay 2000 quân
mã ñi gấp ngày ñêm vào Đa-giá thượng với lệnh "tiền trảm hậu tấu".
Thế rồi sau ñó hai ngày, có một thầy lang bán thuốc, vai ñeo cái tay nải ñỏ
nặng trĩu ñi qua ñò Khuốt rồi tiến vào làng. Chưa vào quán, khách ñã trao tay
nải cho bà hàng và giục rượu inh ỏi. Chỉ một chốc khách ñã say mềm, không còn
nghe gì những tiếng trao ñổi "bò béo bò gầy" giữa chủ quán với người ngoài
cổng. Chưa ñến lúc ñi ngủ, khách ñã bị trói giật cánh khỉ và ñiệu lên hang.
Nhưng lần này vừa sắp ñến hang thì một tiếng hô vang làm cho bọn cướp giật
nảy mình. Từ bụi rậm xông ra một toán lính với mã tấu sáng lòe cởi trói cho
khách và trói lũ sát nhân lại. Rồi từ bốn phía chân núi, bốn phía làng: tiếng reo
hò, tiếng trống, tiếng mõ vang trời ñộng ñất của hai ngàn quân sĩ.
Ngay hôm sau, làng Đa-giá thượng bị triệt hạ. Nhà cửa, tre phe, cây cối ñều bị
san phẳng. Đất ñai và ruộng phân phát cho cả tỉnh: mỗi làng ñược một mảnh
ruộng con, ngày nay vẫn còn gọi là ruộng kỳ tại. Bọn cướp hết thảy bị tử hình:
ñàn ông ñều chém ngang lưng, ñàn bà một hạng bỏ rọ trôi sông, một hạng sung
làm thị tỳ ở các nhà quan. Người ta có bắt ñược một quyển sổ ghi từng năm một
bao nhiêu bò béo, bao nhiêu bò gầy, bao nhiêu vàng bạc, bao nhiêu tiền và vật
hạng. Một số quân sĩ ñược lệnh ñẵn tre làm thang xuống hang rồi thòng dây xúc
hài cốt của những người vô tội lên thiêu hóa
1
.
KHẢO DỊ
Theo Sơn cư tạp thuật thì truyện kể có hơi khác về chi tiết: Một hôm một
người con hát, có người vợ rất ñẹp qua làng Đa-giá vào trọ ở quán lý trưởng. Lý
trưởng là một tên dâm ác, ñêm ñến hắn nhận mệnh lệnh của ñồng lõa bắt người
chồng ñẩy xuống hang rồi giấu người vợ lại một nơi cho mình thỏa dục.
Sau ñó việc tiết lộ, bị ñồng lõa bắt phải giết người ñàn bà kia. Khi hắn ñẩy
người ñàn bà thì hắn bị người ấy kéo luôn xuống hang và chết cả hai. Người vợ
lý trưởng thấy chồng không về, hối hận, bèn ñi cáo quan. Việc bại lộ có phần
giống như truyện trên vừa kể.
1
Theo lời kể của người Ninh- bình và báo Tiểu thuyết chủ nhật.
